Eğer son on yılda saatlere ilgi duymaya başladıysanız, çok büyük ihtimalle Rolex Daytona — ya da daha doğrusu belli bir Rolex Daytona modeli — bunda etkili olmuştur. İlk 50 yılının büyük bir kısmında Daytona, Omega, Zenith, Breitling ve TAG Heuer gibi markaların üst düzey seçenekleri arasında yer alan, saygın bir İsviçre kronografıydı (kronograf, zamanlayıcı işlevi olan saatlere verilen isimdir).
Ancak 2017’de Paul Newman’a ait Daytona, 17 milyon dolardan fazla bir fiyata satıldığında sadece açık artırmada satılan en pahalı saat olarak tarihe geçmedi; aynı zamanda insanların saatlere bakışını da kökten değiştirdi. Newman’ın Daytona’sının manşetlere çıkan bu satışı, vintage saatleri zengin adamların takıntısından çıkarıp statü sembolüne dönüştüren kırılma noktasıydı.
Daytona etrafındaki heyecan 2020’lerin başındaki çılgın dönemden bu yana biraz azalmış olabilir, ama saat hâlâ dünyanın en prestijli lüks markasının en çok arzulanan tasarımlarından biri olmaya devam ediyor ve seçkin modeller açık artırmalarda hâlâ milyon dolarlara satılabiliyor. Sotheby’s’in Küresel Saatler Başkanı Geoff Hess şöyle diyor: “Daytona, muhtemelen şimdiye kadar bilekte taşınmış en ikonik kronograf. Tasarımı koleksiyoncular arasında hemen tanınır... ama belki de ikon olmasının en iyi kanıtı, ne kadar sık taklit edildiğidir.”
Bu her zaman böyle değildi. Rolex Daytona (tam adıyla Rolex Oyster Perpetual Cosmograph Daytona), 1963’te tanıtıldı ve diğer birçok “alet saati” gibi önceki on yılların resmi saatlerine sportif ama rafine bir alternatif sundu. İlk olarak Cosmograph adıyla piyasaya sürülen model, Rolex’in Daytona Beach, Florida’da düzenlenen 24 Saat Daytona yarışına (bugünkü adıyla Rolex 24) sponsor olmasından sonra “Daytona” adını aldı. Rolex 1930’lardan bu yana kronograf üretiyordu (bunlar bugün koleksiyoncular arasında “pre-Daytona” olarak bilinir), fakat akıllı pazarlama ve yenilikçi tasarımlar sayesinde Cosmograph Daytona, koleksiyonerler ve motorsporları meraklıları — en ünlüsü Paul Newman — arasında sadık bir hayran kitlesi kazandı.
Anladım. Peki zamanla nasıl evrildi?
Two Broke Watch Snobs platformunun kurucularından Michael Penate’e göre modern Daytona’nın popülerliği, “tarih, kıtlık ve tam dozunda abartının” bir karışımı. Penate, Daytona’nın her zaman Rolex ailesinin gözdesi olmadığını, eski modellerin yıllarca vitrinlerde beklediğini söylüyor (hatta 1980’lerde satıcılar Paul Newman Daytonaları’nı 375 dolara satıyordu). Bugünse işler çok farklı. Rolex kataloğunda klasik Oystersteel ve seramik modellerden, gökkuşağı bezelli ve kaplan gözü taşlı kadranlara sahip gösterişli versiyonlara kadar geniş bir Daytona yelpazesi var — ama Rolex mağazasına girip doğrudan bir tane satın almanız mümkün değil. Talebin yüksek, üretimin düşük olması nedeniyle özellikle çelik model Daytona arıyorsanız, tek şansınız gri piyasa olabilir; burada liste fiyatı olan 16.000 doların iki katını ödemeniz gerekebilir.
Peki yeni mi almalı, vintage mı?
Eğer vintage Daytona’lar ilginizi çekiyorsa, karşınızda sayısız varyasyon ve öğrenmeniz gereken dev bir terminoloji vardır: 1960’ların başından Sultan Kabus’un 1970’lerde hediye olarak verdiği nadir “Khanjar” kadranlı versiyonlara kadar. Penate şöyle diyor: “Bu tam bir kara delik. Paul Newman mı, değil mi? Pump pusher mı? Millerighe pusher mı? Double-Swiss-underline? Tropical kadran? En ufak detaylar ve bu detayların kesişimi, saatin nadir mi yoksa efsanevi mi olduğunu belirliyor.”
Daytona dünyasına dalmaya hazırsanız, Penate kapsamlı bir araştırma yapmanızı öneriyor — sonra bir kez daha. “Vintage bir modelle ilgileniyorsanız, güvenilir bir satıcıyla çalışmak her şey demektir. Dünyada sadece birkaç kişiye bazı en değerli örnekleri bulma konusunda gerçekten güvenirim,” diyor. “Hangi modeli seçerseniz seçin, ne kadar bilgiyle yaklaşırsanız, yolculuğunuz o kadar keyifli ve sonuç verici olur.” İşte koleksiyoncuların en çok heyecanlandığı bazı referanslar (saatçilerin diliyle “modeller”).
1963–1969 yılları arasında üretilen 6239, her şeyin başladığı yer. Ama muhtemelen siz onu 2017’de 17 milyon dolardan fazla fiyata satılan Paul Newman’a ait model olarak biliyorsunuz. 37 mm kasaya sahip bu model, paslanmaz çelik ve sarı altın gibi çeşitli versiyonlarla üretildi. Mat siyah, mat beyaz ve güneş ışığı efekti gümüş kadran seçenekleri bulunuyor. Elbette en aranan 6239’lar, karakteristik art deco rakamlar ve kare “lollipop” tarzı işaretlere sahip “Paul Newman” (ya da “egzotik”) kadranlı olanlar.
6263 (siyah akrilik bezelli) ve 6265 (çelik bezelli) modelleri, 1971’den 1988’e kadar kesintisiz üretildi. Nispeten bol bulunmalarına rağmen, saat koleksiyonerleri arasında hâlâ çok itibarlılar. Bunun nedeni, ilk vidalı butonlara sahip olmaları (önceki modellerdeki “pump” tarzı yerine) ve 17 yıllık üretim sürecinde birçok ince kadran varyasyonunun ortaya çıkması. Bunlar arasında en bilinenler: “pre-Sigma” (kadranın alt kısmında "T Swiss T" yazar), “Sigma” (kadranda iki Yunan sigma harfi bulunur), ve “Big Red” (alt alt kadranın üzerinde büyük kırmızı harflerle "Daytona" yazılıdır). Paul Newman, “Paul Newman” kadranı olmayan bir 6263 Big Red Daytona’ya sahipti; bu saat 2020’de açık artırmada 5 milyon dolardan fazla fiyata satıldı.
1988’de Rolex, Daytona için yeni bir dönem başlattı ve model numarasına fazladan bir rakam ekleyerek bunu vurguladı. Bazı değişiklikler küçük (plexiglass’tan safir cama geçiş gibi), bazıları büyük (kasa boyutunun 37 mm’den 40 mm’ye çıkması gibi). Ancak en önemli yenilik, modifiye edilmiş Zenith El Primero otomatik mekanizmasının tanıtılmasıydı. Tüm 16520’ler arasında en çok arzulananlardan biri, bozuk bir organik vernik nedeniyle belirgin yaşlanma etkisi görülen “Patrizzi kadran”lı versiyonlardır.
Daytona’nın evrimindeki bir sonraki büyük adım 2000 yılında geldi: Rolex, ilk kez kendi bünyesinde ürettiği otomatik kronograf mekanizmayı tanıttı — bu da model numarasına bir basamak daha eklenmesini sağladı. Bu özelliği ve çelik bezelli son çelik Daytona olması nedeniyle, 116520 tarihî önem ile erişilebilirlik arasında mükemmel bir denge sunar. Daha özel bir şey arayanlar için, limon sarısı kadranıyla dikkat çeken nadir “Citrus” 116520 modeli oldukça değerlidir.
Bir grup Rolex koleksiyoncusunun kıskanç bakışlarını üzerinize çekmek istiyorsanız, bileğinizde bu katı platin Daytona’yı taşımak işinizi görür. 2013’te Daytona’nın 50. yılı anısına piyasaya sürülen bu model, kestane kahverengisi Cerachrom (Rolex’in özel seramik karışımı) bezeli ve buz mavisi kadranıyla koleksiyonerler arasında tam bir statü sembolüdür.
Bir Daytona modeline adınızın verilmesi için hem çok ünlü hem de yüksek saat kültürüne sahip olmanız gerekir (bkz. Newman, Paul). Bunu başaran bir diğer isim ise John Mayer. Sarı altın kasalı ve yeşil kadranlı bu Daytona’ya olan tutkusu sayesinde saat, hayranları arasında onun adını aldı. 116508 modeli 2016’da piyasaya sürüldü ve 2023’te üretimden kaldırılarak Daytona tarihindeki yerini sağlamlaştırdı.
En yeni çelik Daytona modeli olan 126500, 2000 yılından bu yana ilk kez yeni bir mekanizmayla geliyor. 2023’te Daytona’nın 60. yılı şerefine tanıtılan bu model, ayrıca kadran, kasa kalınlığı ve kayış bağlantı uzantılarında da (lugs) küçük ama dikkat çekici güncellemeler sunuyor.
BU İÇERİK İLK OLARAK GQ US WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
