Harrison Ford’un meşhur bir fotoğrafı vardır — evet, tam da o. 1982 Cannes Film Festivali’nde çekilmiş. Ünlü oyuncu, Hotel du Cap-Eden-Roc’un uzun çakıllı yoluyla Antibes’in engin koyunu birbirine bağlayan geçitte ayakta duruyor. Üzerinde vücuda oturan lacivert bir kazak, kısacık şortlar ve bir çift pilot gözlük var. Bu kare, Gen Z’nin “old money” olarak tanımladığı stile örnek gösterilmekten yorulmadı.
Getty Images
Evet, şort ve gözlük gayet iyi. Ama çoğu kişinin gözden kaçırdığı, Ford’un o zamanlar için hem zamansız hem de hafif ukala sayılabilecek “biz yazları Portofino’da geçiririz” havasını tamamlayan asıl detay: sperry ayakkabıları.
Boat shoes, deck shoes, topsiders, docksiders — yaklaşık bir yüzyıldır piyasada oldukları için birçok farklı isimle anılıyor. Bu ayakkabılar, “moda trendi” ve “statü sembolü” kesişiminde yer alır. Zaten herhangi bir aksesuar tekneye erişimi çağrıştırıyorsa, o zaten başlı başına bir mesaj verir.
Jacquemus Timberland İş Birliği
Günümüzdeyse sperry ayakkabılar, romantik JFK fotoğraflarından ya da TikTok’taki “nasıl pahalı görünülür” videolarından çok daha fazlasını temsil ediyor. 2025’te bu ayakkabılar, her iyi moda ögesi gibi, büyük ses getiren işbirlikleriyle yeniden öne çıktı. Nisan ayında Timberland, Fransız zarafetini umursamaz bir seksapel ile buluşturan Jacquemus ile işbirliği yaptı. Ortaya çıkan model, üç delikli, kalın tabanlı ve Notting Hill’de £17’ya satılan, içine deniz yosunu konulmuş muzlu smoothie rengindeydi. Neredeyse anında tükendi.
Mayıs ayında ise, The Bear dizisindeki görünümüyle yükselen Danimarkalı marka NN.07, Sebago ile işbirliği yaptı: tamamen beyaz, timsah dokulu bir model. Sebago bununla da yetinmedi, İsveçli Filippa K markasıyla da çalışarak bu kez daha kalın bağcıkları olan simsiyah bir versiyon sundu.
Bunların yanı sıra, büyük bir moda trendine işaret eden tüm sinyaller de vardı: podyum görünümleri (Miu Miu, Fendi, Loewe, Drôle de Monsieur) ve ünlü imzalar (Troye Sivan, bazı İngiliz prensleri ve bizzat Simon Porte Jacquemus).
Detaylara indiğinizde, sperry ayakkabıların bu yükselişine şaşırmak zor değil. Moda trendi ile statü sembolü arasında yer almakla kalmıyor, aynı zamanda başka bir kesişim noktasında da duruyorlar: lüks ürün ile iş kıyafeti arasında. Evet, yatlar ve Amerikan üniversite erkek öğrenci kulübü imajıyla ilişkilendiriliyor olabilir (sperry + bej şort + polo tişört = klasik ‘frat boy’ görünümü), ancak bu ayakkabılar aynı zamanda oldukça dayanıklı. 1940’larda Amerikan Donanması denizcilere Sperry giydiriyordu. Güneş yanığıyla bronzlaşmış tekne çalışanları da yıllardır bu ayakkabılara sadık. Günümüzde iş kıyafetleri artık gerçek işçilerden çok üniversite öğrencileri tarafından giyildiği için, sperry ayakkabılar bu tarzın daha şık ve sofistike bir temsilcisi olabilir.
Asıl ilginç olan ise sperry ayakkabıların neredeyse hiç değişmeden geri dönmesi. Erkek modasında bir silüet geri döndüğünde genellikle küçük bir güncelleme yapılır. Mesela 80’lerin büyük takımları geri geldiğinde, Anthony Vaccarello bel kısmını daraltıp omuzları keskinleştirdi. Kısa şortlar ve atletler yeniden popüler oldu ama bu kez daha dar, daha renkli ve logoluydular. Sperry ayakkabılar ise, (tabiri caizse) neredeyse aynı kaldı.
“Sperry’nin yapısı kesinlikle ikonik, bu yüzden kolayca değiştirilebilecek bir şey değil — zaten değiştirmek de istemezsiniz,” diyor Sebago’nun kreatif direktörü Marco Tamponi. “Bu, köklü bir mirasa sahip bir tasarım. Bizim için mesele, bu tarihi kaybetmeden stile modern bir dokunuş getirmek.”
NN.07’nin kurucu ortağı Mikkel Hammershøj da aynı fikirde. Sebago işbirliğini tasarlarken sadelik ve işlevselliğe önem verdiklerini söylüyor: “Gerçek bir tekne ayakkabısı olarak, işlevsellik bizim için ilk sırada. Bu yüzden kaymaz kauçuk tabanlar ve 360 derece bağcık sistemi gibi temel unsurları koruduk.” Yalnızca renk ve dokuda oynamışlar. (Beyaz timsah dokusu onlara “daha modern” gelmiş.)
“Jude Law gerçekten The Talented Mr. Ripley filminde bu tarz sperry giyiyor mu bilmiyorum,” diyor Hammershøj — (giydiği yok) — “Ama biz o ruhu yakalamak istedik. Filmde giymiş olsaydı, nasıl olurdu diye düşündük.”
Belki de bu zamansızlık, bu anti-modern yapı, yeni neslin bu ayakkabılara yönelmesini sağlıyor — en azından onları giyenler böyle söylüyor. “Gen Z’nin ‘old money’ stilini sahiplendiğini ve ayakkabıda daha keskin, daha terzilik işi bir tarza yöneldiğini fark ediyorum,” diyor 558 bin takipçili içerik üreticisi Gustavo Milton. “Sperry ayakkabılar zaten tam bu noktada devreye giriyor. ‘Ayakkabılar konuşsun,’ derim ben. Sperry ayakkabılar daima daha rahat bir görünümü teşvik eder — bunu benimseyin.” Milton’ın kendi tarzı “duruma göre” değişiyor ama genelde “bol kesimli yüksek belli kumaş pantolon ve dar kesim bir yelek” ile kombinleniyor.
Timberland’in ürün tasarım direktörü Alex Dardinski — Timberland’in onlarca yıldır sperry ürettiğini belirtmek gerek — bu klasik yapının çok yönlülüğe izin verdiğini söylüyor: “Sadece bu sezon bile Timberland’in sperry’lerini hem müzik festivallerinde hem de yat kulüplerinde gördük,” diyor. “Bu ayakkabıların en güzel yanı; cinsiyet, yaş ve ortam fark etmeksizin herkese uygun olmaları. Bu gerçekten zamansız ve estetik bir deri işçiliği ürünü.”
Bu trendin akla getirdiği son bir soru daha var: Bu bir “grup tişörtü” durumu mu? Yani, sperry giymeye hakkınız olması için omurgayla gövde arasındaki farkı bilmeniz ya da beş ünlü denizci ismi sayabilmeniz mi gerekiyor?
“Kesinlikle hayır,” diyor Dardinski kararlılıkla. “Sperry ayakkabılar şu anda sahnede… ve herkes için.”
BU İÇERİK İLK OLARAK BRITISH GQ WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
