20. yüzyılın en önemli sanatçılarından bazıları, sadık saat meraklılarıydı. Örneğin Picasso'nun herhangi bir Hodinkee okuyucusunun ağzının suyunu akıtacağı bir koleksiyonu vardı. Picasso’nun koleksiyonu, bir Rolex GMT-Master, bir Jaeger-LeCoultre Triple Date Moonphase ve koleksiyonun çapını gösterecek bir başka eser olan bir Patek Philippe Triple Date Moonphase içeriyordu. Warhol ise daha da takıntılıydı: Rolex'ler, Patek Philippe’ler, Piaget’ler ve sıkça taktığı bilinen çeşitli Cartier'ler de dahil olmak üzere Warhol’un 313 saatten oluşan bir koleksiyonu vardı. Hockney’i bugün bile birkaç ince altın kol saatinden biri hırkasının kollarının altından çıkmadan göremeyiz.
Hublot Classic Fusion Takashi Murakami Sapphire Rainbow
Yine de uzun yıllar boyunca, işinin erbabı sanatçıların ortalarda görünmesinin dışında, güzel sanatlarla mekanik saatlerin yörüngeleri nadiren kesişti. Ancak bu durum yeni bir kültürel ve estetik yakınlaşmanın ivme kazanmasıyla hızla değişiyor. Örneğin Jaeger-LeCoultre’ün birkaç yıl önceki saygı duruşu Vincent van Gogh'dan başkasına değildi. Reverso özel serisinde kadranlar Hollandalı post-empresyonistin eserlerinin özenle işlenmiş mineli reprodüksiyonlarıyla süslenmişti. (Hatta Amsterdam'daki Van Gogh Müzesi, bazılarını hediyelik eşya dükkânında sattı.) Seurat, Xu Beihong ve Ferdinand Hodler gibi saygıdeğer isimler de benzer şekilde Reverso'da kutlandı.
Şimdilerde ise bazı saat üreticileri doğrudan sanatçılarla işbirliği yapıyor; oysa 1986'da Keith Haring'in Pop Shop'u için dört özel parça oluşturmak üzere Swatch ile çalışması düpedüz devrim niteliğinde bir hareketti. Bugün sadece 100 dolarlık Swatch’lardan değil, çağdaş sanat düzeyine yükselen servet değerinde eserlerden bahsediyoruz: Hublot, Richard Orlinski ve Shepard Fairey’nin yanı sıra Takashi Murakami ile de, markanın ikonik saatlerinin sınırlı sayıda üretilen yeniden yorumları üzerinde çalıştı. Murakami'nin en son eseri, şeffaf bir safir kristal kasa ve 384 renkli değerli taşla yapılmış, dönen, gülen çiçek motifli bir kadrana sahip. Sanatçının eserlerinin müzayedelerdeki açık artırmalarda çıktığı fiyatları düşünürsek, bu saat 106 bin dolarlık fiyatıyla bir bakıma çok kârlı.
Neyse ki, giyilebilir bir sanat eseri için bu kadar paraya ihtiyacınız yok. Swatch şimdi MoMA ile işbirliği yapıyor ve Klimt ve Mondrian gibi isimlerin eserleriyle süslenmiş uygun fiyatlı kuvarsla çalışan saatler üretiyor. Haring'in orijinal Swatch modelleri ne yazık ki üretimden kalktı, ancak eBay'deki eski örnekleri birkaç yüz dolardan birkaç bin dolara kadar fiyat aralığıyla bulunabiliyor.
Swatch X Centre Pompidou “Piet Mondrian”
Sanatseverler ve saatseverler elbette benzer ruhlardır. Araçlar farklı olabilir, ancak tanınmış uluslararası sanat koleksiyoncusu ve danışmanı Fabien Fryns'in söylediği gibi, her ikisi de yaratıcıya benzersiz bir hayranlık besler. “Bir resimde ressamın elini görebildiğin gibi, bir saatte de ustanın elini görebilirsin” diyor Fryns. “Örneğin ben harika bir sanat koleksiyonuna da sahip olan önemli bir otomobil koleksiyoncusu tanımıyorum; Eminim vardır ama çoğu zaman saat koleksiyonu yapan sanatseverlerle karşılaşıyorum ya da tam tersi.”
Swatch X Centre Pompidou “Frida Kahlo”
Saatleri sanat olarak sergilemek ve onları bileklerdense büyük kültürel kurumların vitrinlerine çıkarmak için duyulan arzuyu gerçek yakınlaşmanın nihai işareti olarak yorumlayabiliriz. Tecrübelerime dayanarak bunu söylüyorum. Geçenlerde, önde gelen bir koleksiyoncunun ağırlıklı olarak Patek Philippe’lerden oluşan koleksiyonunun bir sergi için hazırlanmasına yardım etmem istendi. Sergi saat dünyasının sıkça bir araya geldiği bir otelde ya da özel bir kulüpte değil, saatlerin tam da ait olduğu gibi sanat eseri olarak sergileneceği Londra'daki Tasarım Müzesi'nde olacaktı.
Jaeger-Lecoultre Reverso Tribute Enamel Hidden Treasure-Van Gogh
Patek Philippe uluslararası sergiler düzenlerken kol saatlerinden oluşan özel bir koleksiyon ilk kez bir müzede sergilenecek. Ve umarım son olmaz. Koleksiyoncunun belirttiği gibi, “İnsanlar yıllardır sanat koleksiyonlarını sergiliyorlar, neden saat koleksiyonlarını da sergilemesinler?”
Bir başka deyişle; birkaç yıl içinde The Met Müzesi’ne gidip kendinizi En Hype Saat Bilimi Eserleri salonunu ararken bulursanız şaşırmayın.
GQ
