'Centilmenliğin tanımına baktığımız zaman centilmenliğin tanımı 1800'lü yıllarda İngiltere’de soyluların kendilerine verdiği bir ünvan gibi bir tanımı var, sözlük anlamında. Ama benim tercihim bu tanımların, bu kalıpların hepsinin dışına çıkmak çünkü bu centilmenlik tanımını bir soyluya, bir sınıfa veya herhangi bir şeye addetmek değil toplumun her kesiminin içinde olması gerektiği bir davranış şekli olması gerektiğini düşünüyorum.'

''Kendi olma yolculuğu öyle günlük, güneşlik değil. Özgün olmak aslında aynı zamanda risk almak demek. Ben olmak yolculuğunda attığın adımları bazen hesaplayamayabilirsin. Çünkü ne ile karşılaşacağını bilmiyorsundur. Sadece o anda sen olarak ne yapmak istediğini bilirsin, zaten bu da risk almaktır. Bazen başarısız olabilirsin, bazen gerçekten başarılı olabilirsin, bazen de hakikaten de zamanının ötesinde olabilirsin. Zamanının ötesinde olmak senle ilgili bir şey değildir. Çünkü sen her ne kadar sen olmayı kendin için yapıyorsan da aslında toplumla uyumlu bir halde yaşayabilmek adına sen olarak yaşayabilmek adına almış olduğun kararlardır bunlar. Bu yüzden bu noktada yapmak istediğin şeyi, özgün olarak yapmak istediğin şeyi hayatın içine yediremeyebilirsin. İşte o zaman zamanının ötesindesindir. Doğru zamanı beklersin. İşte en büyük risk de budur. Zaten özgünlük derken, zamansızlıkta vardır. Sen, ben yarın özgün olacağım diye yola çıkmazsın. Sen başkalarını seni özgün olarak görsünler diye yola çıkmazsın. Sen sadece sen olursun ve kendin olmak yolunda özüne doğru hareket edersin. Hiçbir zaman özgünlüğün zamanı yoktur. Kavramı da yoktur. Özgünlük telaffuz edilebilsin diye de yoktur bu yolculuk. Bu yolculuk bazen zamanının ötesinde olarak, bazen de yanlış adımlar attığının farkında olarak, bazen de gerçekten çok anlamsız ve saçmaca bir karar olduğunu fark ederek seni tökezletebilir, seni yanıltabilir. Özgün olmanın riski de budur zaten ama ancak bununla beraber sen kendini daha iyi özüne yaklaştırabilmiş olursun. Çünkü senin ben özgünüm demeye ihtiyacın yoktur. Duygularımız hislerimize verdiğimiz tepkilerdir. Sen özgünlüğünün miktarını, ne kadar özgün olduğunu hiçbir zaman tanımlayamazsın. Sen sadece olursun. Sen sadece kendin olursun. Bu tanımı yapmak seni deneyimleyen etrafındaki insanlara düşer. Düşmekte zorunda değildir. Sen bunu telaffuz etmek ihtiyacı duymazsın. Senin söyleyebileceğin tek iki kelime ben benimdir!''

''Her insanın içinde ego vardır. Egolarından sıyrılamazsın. Egolarınla yaşayıp onu kendin olabilmek yolu içinde doğru kullanabilmeyi öğrenmen gerekir. Şunu karıştırmamak gerekir her insanın içinde ego olabilir ama asıl senin için tehlikeli olan şey hırstır. Elbette her birimiz en iyi halimize dönme yolculuğu içindeyizdir, evet ama bunu kendimiz için yaparız başkaları için değil. Özgün insan egosunu kendine doğru ehlileştirebilmiş insandır. Elbette yapmış olduğu şey içinde kendi seçmiş olduğu, yapmaktan zevk aldığı ve hayatının bir parçası haline getirmiş olduğu işini doğru yapabilmek ister ve bunu yaparkende aslında etrafında benzer işleri yapan insanlarla yarışmaz. Çünkü hırsı yoktur. Özgün insan sadece kendi olabilmeyi ve mutlu hissettiği şeyi yapabilmeyi arzular. Beraberinde ne kadar kazandığı, nasıl çalıştığı, ne kadar başarılı olduğu, ne kadar diğerlerinden üstün olduğu önemsizdir. Sadece anda olur ve mutlu olduğu şeyi, kendi olduğu şeyi yapar. Özgün insan egosunun kendisine ele geçirmesine müsaade etmez. Çünkü egosudur ona hataları yaptıran. Egosu olan insan ise başkalarının ne düşündüğüne, ne dediğine, nasıl baktığınıda hayatının içine dahil eder. İşte o zaman özgün olmaktan çıkar. Hırsları içinde kaybolur.''

''Özünü keşfetme yolculuğunda fark etmemiz gereken en önemli şeylerden biri de şu an nerede olduğumuz. İnsanlık, yaşamı çizgisi boyunca her zaman geçmiş, şimdi ve gelecek üzerine tasarlar hayatını. Fakat aslında şu an var olan sensindir gerçek olan. Bu yüzden de özgün olabilmek için geçmişindeki deneyimlerini günümüzde doğru analiz edebilip, şu andaki “sen”e yansıtabilmen gerekir. Ancak o zaman sen kendin olursun ve özünde olursun. Bu yüzden de bunu sonsuz şimdi olarak tanımlayabiliriz. Eğer “şimdi”de yaşıyorsan her zaman risk alabilmelisin. Ancak hayatınla ilgili risk alabilirsen gerçekten kendin olanı ister ve ona göre hareket edersin. Eğer risk almak istemezsen, sana öğretilmiş olan kalıpları alır, sana sunulmuş mesleğin içinde bunu hayata dönüştürür, birçok diğer insan gibi bir kopya halinde yaşarsın. Kendi dışına çıkıp, başkalarının özgünlüğüne hapsolup, ona göre yaşamayı tercih edersin. Benim burada sunduğum şey: Eğer sen günde ve anda kalırsan, kendi içinde risk alabilme cesaretine kavuşursan, işte o zaman özgün adımlar atabilirsin. Özgünlük sizin içinizde içselleşmiş bir olma halidir. Siz dışarı çıkıp ben özgünüm demezsiniz. Siz dışarı çıktığınızda ben kendimim dersiniz. İşte o zaman kendiniz olma yolunda aldığınız her karar, dışarıdaki insanlar tarafından özgün olduğunuzun fark edilmesini sağlar. Sizin hedefiniz, hayal ettiğiniz şimdiki sizi bir sonraki adımınıza daha iyi taşıyabilmektir.''

''Özgünlük daha iyi bir sen peşinde koşma yolculuğudur diyebilirim. Bunu biraz açmak isterim çünkü sen olmak ve kendin olmak her zaman seni daha iyileştirmek ve daha özüne doğru olma yolculuğudur. Bir tane paradoks vereceğim şimdi enteresan. Büyük şehirlerde yaşayan insanlar hep gelecekte bir sahil kasabasına gideyim, bir köye yerleşeyim, Anadolu’nun uç noktalarına gideyim, bir tarlam olsun ekeyim biçeyim ve bu şekilde bir hayat süreyim hayalindedirler ama 20 milyonluk bir şehirde eğer %90’ından fazlası bu hayatı gerçekleştirememişse o ütopiktir. Bu yüzden de sen kendin olma yolculuğunda bunu sana nasıl dönüştürebilirsinin de cevabını bilmen gerekir. Kendi içindeki seni keşfetme yolculuğunda atmış olduğun her adım belki bazen yanlış olabilir belki uygun olmayabilir belki de zamanının ötesinde olabilir ama hiçbir zaman pişman olmazsın. Çünkü pişmanlık kafanı karıştırır. Sen pişman olmayarak onu bir deneyim olarak alır şimdine taşırsın. İşte o zaman o ütopik dediğimiz hayalini şehrin içinde bile gerçekleştirebilirsin. Özgünlük aptal cesareti değildir sadece cesarettir. Bunu kendine ikna edebilmen gerekir. Çünkü eğer cesursan hata yapabilme, deneyip yanılabilme, tökezleyip kalkabilme lüksüne sahip olursun.''

''Özgünlük kendin olabilme özgürlüğüdür. Kendin olabilmen için ise kendi içine dönüp özünü fark edebilmen gerekir. Bunu asla “senin” dışına çıkarak yapamazsın. Bu yüzden özgün olabilmek için önce “seni” keşfetme yolculuğuna çıkman gerekir. Önce kendini analiz edebilmen gerekir. Kendine şu soruları sor: Ben kimim? Ben şu an ne yapıyorum? Mutlu muyum? Ne yapmak istiyorum? Ne beni mutlu ederdi? Benim özümden gelen hislerim ne? Eğer bunları yapabilirsen özgünlüğe bir adım atmış olursun. Kendine dönüş yolculuktur aslında özü keşfetme yolculuğu. Bu noktada da kendini iyi analiz edebilmen gerekir. Senden sadece ve sadece bir tane var. Dolayısıyla kendin olabilme özgürlüğünü elde edebilmek için önce kuralları öğrenip sonra bu kuralları yıkabilmelisin. İşte ancak o zaman kendi içinde özgür olursun. Dönüşüm bu şekilde başlar. Ancak ve ancak bu şekilde özgün olabilirsin. Özgünlüğü dışarıda arayamazsın. “Ben şimdi özgün olacağım.” diye karar veremezsin. Çünkü özgünlük ancak sen özünü bulma yolculuğuna girdiğin zaman hayatının bir parçası olmaya başlar.''

'Nedenimizi sormak, ondan sonra bize inanan bir ekibi, bir çevreyi oluşturmak, ondan sonra kendi içimize bizim büyümemizi, kendi kabuğumuzu kurmamızı sağlayacak olan temel özellikler edinmemiz ve durabilmek. Bunları yaptığımız takdirde ben daha inovatif olabileceğinize ve inovasyonu hayatınıza sokabileceğinize inanıyorum.'

'Dur! Sadece dur. Şimdi senden sadece durabilmeni istiyorum ve bu kolay bir özellik değil, çok ihtiyacımız var. Gün içinde o kadar karmaşanın içine atıyoruz ki kendimizi o kadar fazla problem çözmekle uğraşıyoruz, o kadar enerjimizi dışarıya veriyoruz, odağımızı dışarıya veriyoruz ki, o kadar cızırtı dinliyoruz ki içimizdeki tınıyı duymak zorlaşabiliyor ve yaratıcılık, inovasyon, inovatif fikirlerin her biri hepimizin bilinçaltında, kafasında var ama o cızırtılar, o odağımız dışarıda olduğu müddetçe bunları görebilmek çok zor. Yoksa durmadan problem çözen bir beyin bir beden gibi bir yerden sonra yorulabilir. O yüzden durmanın kattığı öncelikli en büyük değer dinlenebilme kabiliyeti. Ama sadece bu değil aynı zamanda yaratıcılık tarafında da çok önemli bir etkisi var. Meditatif bir kafaya gelmek için kendi meditasyonunu tasarlayabilirsin. Burada önemli olan o sesi kısmak, o düşüncelerin adedini, sayısını, geliş şeklini basitleştirmek ve vaktini kendine ayırmak. Bu doğru uygulandığında senin daha uzun bir yol koşabilmene, daha dengeli olabilmene ve daha yaratıcı olabilmeni sağlayabilir.'

'İnovasyonu taşımak istediğin yerde neredeyse bildiğin hiçbir şey yok ve karanlıkta yürümek korkutucu bir deneyim. Ve ne dedik konfor alanının dışına çıkman gerecek. Çok korkutucu, bilmediğin bir şey yapacaksın. Hata yapma ihtimalin çok yüksek, başarısız olma ihtimalin çok yüksek. Başarısız olursan egona ne olacak bunlar çok gerçek korkularımız bizim hepimizin taşıdığı ve eğer sen bu korkuların gözünün içine bakıp üzerine gidemiyorsan o zaman o bilinmezler dünyasına atma refleksini yitirebilirsin. Bu yüzden cesur olmak çok önemli. Ve nasıl cesur olacağız ? Soru bu. Dirayet çok önemli bir özellik olacak bu yolda. Çünkü dirayet her düştüğünde kalkmanı sağlayacak olan kasın. Ve bunlara bilerek kas diyorum çünkü bunları duygusal dünyada tuttuğumuzda geliştirebileceğimizi unutuyoruz. Ve tekrar tekrar altına basıyorum sihirli bir değnek yok. İnovatif düşünmek de kolay değil. Erişilebilir ama kolay değil. Erişilebilir ama fedakarlıklar peşinden geliyor. İşte disiplin o fedakarlıkları vermeye ne seviyede hazır olduğumuzu bize gösteren bir özellik. Disiplinli olamıyorsak eğer belki fedakarlık yapmaya da hazır değiliz.'

Geri dönüp baktığında bir sürü inovasyon neredeyse tek başına yapılmamış. Eğer kendi hayatına bir yenilik getirmek istiyorsan o zaman bile bir mentorun, bir danışmanın, ailen, her zaman bir insan grubu var. Bunu bir şirket ortamında yapıyorsan, bir ürün konusunda bir inovasyon geliştirmek istiyorsan o zaman ekibin, iş ortakların, müşterilerin… Aslında bir fikir büyüdükçe etrafındaki insan grubu da aynı şekilde büyüyor. O yüzden daha ilk günden doğru insanları seçmek etrafını senin daha inovatif insan olmanı sağlayacak insanları seçmen ve onları bir araya getirmen çok önemli. Peki en iyi insan ne demek? Nerede bu insanlar? Böyle bir kavram yok. Onlara senin karanlıkta gördüğün ve aydınlatmak istediğin konuyu, getirmek istediğin yeniliği, daha ortada olmayan bir şeyi anlatman gerekiyor. Onların anlamasını sağlaman gerekiyor. Vizyonunu yerleştirmen çok önemli. Bunun için tekrar vizyonunu nasıl yazdığını bir irdele ve hiç alakası olmayan birisinin anlayacağı bir şekilde mi yazmışsın? Senin gözünün olduğu ya da olmadığı problemi, çevren ve ekibin kazanmaya başlayacak. Onlar da inovatif görünürse bakacaksın ki tek inovasyon kaynağı sen değilsin ve inovasyonu çok sürdürülebilir bir zemine oturtmuşsun. İşte bu yüzden kültür önemli.

'Hangi değerler söylediğinde senle çok uyuşuyor? O hangi değerleri hayatında çok büyütmek istersin? Hayatın her alanına hangi değerler hükmetsin istersin? İşte bunu içgüdüsel olarak bulabiliyorsan, biraz da olsa cevaplayabildiğinde bir vizyon çizebilmek için güzel bir zemin atmış oluyorsun. Çünkü bu vizyon nedenimiz olacak ve eğer bu vizyonu değerlerinle bitişik konuşan bir şekilde tasarlarsan o vizyon büyük bir ihtimalle gerçekleştiği her an değerlerini hayatında büyütme fırsatını eline alacaksın. Günlük hayatta çok alışıyoruz yaptıklarımız üzerinden yapacaklarımızı tartmaya. Burada biraz o sınırın dışına çıkalım çünkü hayal ve vizyon konuşuyoruz. Bunu yazabildiğin noktada eğer bu seni sen yapan, sevdiğin, büyütmek istediğin değerler üzerine inşa edilirse o zaman çok anlamlı bir vizyon da elde etmiş olabilirsin. Büyük bir ihtimalle bir hayalin gerçek olması için bırakman gereken özellikler var. En basitinden sabah çok erken kalkmak istiyorsan akşam programlarını değiştirmen gerekiyor. Bütün dinamiklerin, kendin, birçok alanda değerler üzerinden çizdiğin vizyonunu gerçekleştirmek için nasıl bir yoldan geçmen gerekiyor? Bunu gerçekleştirmek istiyor musun?'

Değişikliği görünce ona direnç göstermeden hayatımıza onu içselleştirebilmek, ona ayak uydurabilmek, adapte olabilmek, ama bugünkü konumuz bu değil. Çünkü bence değişime ayak uydurmak, işin sadece sıkıcı bir kısmı. Ben, bundan çok daha iyisinin yapılabileceğine uzun zamandır inanıyorum. Çünkü elimizdeki en güzel kabiliyet, değişime yön verebilmek. Böyle bir opsiyon da var elimizde. Değişimin merkezine kendimizi almak, değişimin kıvılcımı olmak, değişime öncülük etmek. İnovasyon benim için bu. İnovasyon, aslında olmayan bir yerden bir yeniliği masaya getirebilme kabiliyeti. Yoktan var edebilme kabiliyeti. Çünkü inovasyonda kimsenin görmediği bir şey görmeye çalışarak başlıyor hikaye. Ama inovasyon dediğimizde, işte orada bambaşka bir dünyaya geçiyoruz. Orada çarpan etkisiyle bir şeyin değiştiğini görüyoruz. Eğer kendi hayatımıza aynı pencereden bakarsak, dönüştürücü bir pencereden bakarsak işte o zaman potansiyelimizdeki yaratıcılığa erişme şansımız çok artıyor. Sence hayatındaki en büyük icat ne olabilir? Yazabileceğin en güzel hikaye nedir? En büyük tasarımın hayatta ne olabilir? Bence hayattaki en büyük tasarımın sensin. Yapabileceğin en büyük inovasyon önce senden başlıyor. Eğer inovatif düşünmeyi hayatına sokabilirsen kendini geliştirmekten dönüştürmeye atabilirsin. Böylece hayatında gitmek istediğin yerlere, olmak istediğin kişiliğe, içinden gelen sese yüzdelerle yaklaşmak yerine belki çok daha kısa sürede gitme şansın var. İşte bu yüzden bence inovasyonu hayatına sokman çok önemli.