Fotoğraf: Jeffrey Epstein: Filthy Rich
Can Remzi: Bir şey söyleyeyim mi, eskiden belgesel dediğin şey baya sıkıcı bir şey gibi duyulurdu. Sanki böyle televizyon kanalları içerikleri olmayınca gösterirlerdi. Şimdi ise ben belgesel izlemeye can atıyorum. Sana da oluyor mu aynısı? Belki hem konular çok hem de belgesellerin çekim tarzı değişti, ele alınış biçimi belki de. Ne bileyim.
Şahin: Objektif bilgiye açlığımdan olabilir, ben belgesel izlemeyi hep çok severdim. Ama bu söylediğine katılıyorum. Eskiden hem içerik hem de yapım teknikleri açısından belgeseller çok sınırlıydı. Son yıllarda özellikle uzayla ilgili belgesellere bayılıyorum. Zihinde canlanması epey zor olan teorik kısımları çok anlaşılır bir şekilde görselleştiriyorlar. En son izlediğim Black Hole Apocalypse bu konuda tatmin etmişti beni.
CR: Sence bir iş gerçekten objektif olabilir mi? Belgesel desek bile?
Ş: Yakın zamanda 'öznellik-nesnellik' üzerine Heidegger makalesi yazan bir felsefeci için zor bir soru. Belgeseldeki objektiflik meselesi için daha dar bir tanım yaparsak eğer cevabım evet. Gerçek veya teoriler uzerinden giden görece daha bilimsel konularda bence bu mümkün. Ama gri alanlara girersek objektiflikten ne kadar bahsedebiliriz bilemiyorum. Toplumsal olayları konu alan veya biyografik yapımlar belgesel adı altında propaganda aracına da dönüşebiliyor. Her şeyden önce kamera başlı başına bir ‘bakış açısı’ ve arkasında onu yönlendiren bir veya birden çok insan var. Mesela geçenlerde Netflix’te izlediğim kanımı donduran Jeffrey Epstein: Filthy Rich kurgusu açısından yer yer bana fazla ‘Hollywood’ hissettirdi. Ama bu objektiflik meselesinin izleyiciyi manipüle etmeyecek bir dozu tutturulabilir bence. Senin iyi bir belgesel tanımın/kriterin var mı peki?
CR: Sanırım olayın iç yüzünü anlatan birilerinin yer aldığı şeyler ilgimi çekiyor; normalde göremeyeceğin, bilemeyeceğim şeylere erişmeni sağlayan yapımlar. Evet doğası gereği belgesel biraz sahne arkası hissi veriyor ama konuyu farklı yerlerinden ve farklı açıları dahil ederek belgeleyebilen yapımlar bence iyiler ki biraz da bu yüzden sordum objektiflik konusunu. Favori belgeselin hangisi?
Ş: David Attenborough’nun seslendirdigi tüm doğa belgeselleri favorim. Galiba belgesellerde -eğer varsa- anlatıcının rolü de büyük ve izlediğim yapımın bende bıraktığı genel hissi etkiliyor. Bunun dışında The Central Park Five ve Food, Inc. de beni etkileyen belgeseller arasında. Sana çok daha uzun bir liste çıkarabilirim. Şu an bile hangisinden bahsetmeyi unuttum acaba diye düşünüyorum. Farklı bakış açısı katma konusunda haklısın aslında, Amy bu bağlamda epey başarılıydı bence. Senin favori belgesellerin hangileri?
CR: Bunları not ettim izleyeceğim. Geçenlerde Bikram’ı izledim ve çok beğendim. Bir gerçeği ortaya çıkarmasının ötesinde endüstride bazı taşları yerinden oynattı. Bir de ne güzel biliyor musun? Mesela yoga tutkunuyum o yüzden Bikram ayrıca ilgimi çekti ama mesela futbolla hiç alakam olmasa da yeni çıkacak Anelka belgeselini heyecanla bekliyorum. Bir de Virunga var, o da beni son zamanlarda bitirenlerden.
