Black Mirror yaratıcıları bize yakın geleceği o kadar çarpıcı gösterdiler ve bence 2020’de benzer bir şey yaparlarsa sonuçlarından da çekindiler ki, istisnai bir yapım hayata geçirdiler. Her şeyden önce ekran şu ibare ile açıldı: Orijinal bir komedi yayını! İlk beklemediğim şey buydu ve ikinci beklemediğim ise 2020’yi gözden geçirmek. Gerçekten üstünden yıllar geçmeden (belki de henüz hazmetmeden) 2020’ye neden dönüp bakmak isteyelim?
Itır:
Ben hiçbir eleştiri, yorum okumadan izlemeye başladım. Şeyda Taluk’tan gelen yılın ilk mesajı sonrasında : “Mutlaka izle, çok komik”. Samuel L Jackson’ı görünce “çok keyifli bir yapım olacak” dedim.
Sonra her şeyi ne kadar çabuk unutmuş olduğumuzu düşündüm: Parasite’ın Oscar alması, George Floyd, yangınlar… Sanki her şey gitmiş, yalnızca Covid-19 kalmış gibi… Diğer olaylar başka bir yılda yaşanmış gibi…
Sende de benzer bir his oluştu mu izlerken?
A:Kesinlikle, aslında çok durağan geçiyor gibi gördüğümüz bir yıl ne çok şey geçirmişiz.. Ne yazık ki talihsiz olanları daha fazla görünüyor. Tüm yayını izlerken de şu hissim çok kuvvetliydi: Black Mirror kim olduğumuzun aynası olarak çok çarpıcı bir marka haline geldi, ve bu sefer sanki bencilliğimizin aynası oldu. Olayları nasıl kendi algımızla ve yorumumuzla yansıttığımızı çok farklı, satirik ve eğlenceli anlatması büyük keyif verdi.
I: Çok haklısın. Özellikle de Tech CEO’yu (Kumail Nanjiani) izlerken düşündüm bunu. “Bize çok iyi geldi, biz zengin olduk” diyordu.
I:Sonra “sıradan vatandaş” dating hayatına odaklıydı tamamen, barlara, orada yeni insanlarla tanışmaya… Oysa dünyanın her yerinde çok olumsuz etkilenen, işini kaybeden, sağlığa erişimi olmayan insanlar var… Bu kadar ben-merkezli bakılması… Distopik Black Mirror evreninin bir parçası gibiydi…
A: Hadi performansların detaylarına bakalım biraz. Çünkü tüm bu gerçekliğe tekrar bakabilmek için muazzam dengedeki komedi sosu performanslarla çok iyi sonuç vermiş.
Hugh Grant’in tarih profesörü performansı, belki de Netflix döneminde daha çok kişiyi oturup ciddi ciddi dinlediğimiz (ve bazen gereksiz vakit harcadığımızı fark ettiğimiz) anlara selam çakıyordu. Bu akademik eleştiri/performansa ne dersin?
I: Kesinlikle. Benim de favorim oydu. Covid 19 döneminde o kadar çok akademisyen “uzman” olarak karşımıza çıktı ki… Daha içindeyken bir fenomeni yorumlamak pek mümkün değildir. Bu insanlar sürekli yorumladı, analiz etti, bir takım sonuçlara vardı. Çoğu da bu yaşlarda erkeklerdi. Müthiş bir özgüven ile konuştular. “All lives matter” bölümü vardı ya… “Eşim de kızım da kızıyor bana” diyordu. Sonra kameramana da çıkışıyordu. Tam bu “tip”in özelliği… “Ben doğrusunu biliyorum, nereden çıktı şimdi bu politik doğruculuk saçmalıkları” duruşu.
A: Lisa Kudrow’u izlemek hep büyük zevk. Beyaz Saray Basın Sözcüsü rolünün hakkını başka kim verebilirdi bilmiyorum ama dünya politikasını bu şekilde resmetmesi ağlanacak halimizde güldürdü sanki.
Bir de psikoloğun gerçekçi yaklaşımı ve açıkça ‘neden böyle yapıyoruz embesil miyiz?’ diye sorması yine toplumlarda çok güvenilen bir kesimin pembe bulutlarını dağıtır gibiydi. Bir çıkış ararken birilerinin söylediklerine çok güvenmek ne kadar doğru?
I: Lisa’ya ben de bayıldım. Beden dili de muhteşemdi bence. Siyasetin nasıl yerlerde olduğunu öyle güzel temsil ediyordu… “Öyle bir ülke mi var?” “Yok” Bir söylediğini kısa bir süre sonra inkar etmesi, en bariz gerçekleri inkar etmesi… Bu karelere Trump’ın gerçek görüntülerinin eşlik etmesi… Covid’i inkar eden görüntülerinin…
I: Doktoru nasıl buldun? Onun görüntüsünün üzerine eklenenlere verdiği tepki? Oldukça karmaşık olayları (1. faz, ikinci faz…) “halka” anlatma çabalarının gülünç ve acınası hali…
A: Çoğunluğumuz hayatımızda ilgilenmediğimiz kadar bilimsel/tıbbi gerçeğe kafa yorduk. ‘Halka anlatır gibi’ 2020’de yepyeni bir anlam kazandı. Bu duruma böylesine ironik yaklaşmak gerçekten yayın başındaki ‘orijinal bir komedi organizasyonu’ başlığını pekiştirdi. Bilim insanları, akademisyenler derken kimsenin es geçilmediği portrelemede her gün karşılaştıklarımızın yansıması belki de en etkileyicilerdi. Ortalama/sıradan vatandaşın durumu bana biraz ‘hiçbir şey yapamıyorum’ diyen ama zaten çok da birşey yapmayan çok kişiyi anımsattı.
A: Bir de Amerikan kültüründe ‘soccer mom’ diye yer eden karakter vardı ki Cristin Milioti, tüm mimikleri ile ırkçılık gibi ciddi bir konuyu karşı taraftan gayet çarpıcı aktardı. Fikrini merak ettiğim ve dikkat çekmek istediğim bir diğer durum da: Aslında bir araya gelmekten kaçındığımız, kalabalık yerlere girmekten imtina ettiğimiz bir yılda dünyada hatırlanacak, fark yaratacak #blacklivesmatter hareketi fiziksel olarak varlık gösterdi
I: Evet… İzlerken ben de onu düşündüm. Toplumsal hareketler, protesto konularında çalıştığım için uzun zamandır protestolar sırasında da yakından izliyordum. Öncelikler… Pandemi geçecek. Aşı bulunacak, “sürü bağışıklığı” olacak ve bitecek. Irkçılık bitmiyor, ön görülebilir bir gelecekte de bitmeyecek gibi görünüyor maalesef. Yan yana durmanın riskli olduğu zamanlarda bile George Floyd’un öldürülmesi gibi bir olay insanları sokağa dökebiliyor. Bunu anlayabiliyoruz…
I:Anlayamadığım Trump destekçilerinin de aynı şekilde sokaklara dökülmesi… İzlerken bir kez daha hayrete düştüm… Gerçekten oradalar ve maskesizler… Ne için?
A: Belki de yakın zamanda yayınlanan bir başka yapımda anlatıldığı üzere, tüm dijital medya mecralarında öylesine programlanmaya devam ediyorlar ki, ne salgın, ne doğal afet radarlarına girmiyor ve savundukları ne varsa, tüm benlikleri ile savunmaya devam ediyorlar.
I: Amerikan siyasetine dair şu cümle de çok iyiydi bence: Biden ve Trump debate üzerine “yaşlı bakım evinde kalan iki adamın rap savaşı gibi” :)
A: Öylesine nokta atışı tespitler ve türler arası yolculuk yaptıran cümle var ki. ‘Davos milyarderlerin Coachella’sıdır’’ sözünü unutacağımı sanmıyorum. Yapımı izledikten sonra düşündüğüm: bir şeylerin farkına varsak da ne kadar az şey yaptığım ve kişisel algıların mevcut düzende nasıl daha da güçlenerek devam ettiği.
Bit Artık 2020 adı ile Türkçe’ye çarpıcı bir şekilde çevrildiğini görünce de, umarım 2021 için de bunu söylemeyiz dedim ama -spoiler vermeden- yapılan bu yıl sonu projeksiyonu da acı bir kahkaha attırdı :)
I: Ah çok hoşuma gitti bu işte:) Evet, ben de bir akademisyen olarak çuvaldızı kendime batırdım, biliyor musun? Bazen her konuda yorum yapmak zorundaymışsın gibi hissedebiliyorsun… “Bu benim alanıma girmiyor, herhangi bir yorum yapmama gerek yok” diyemiyorsun. Soruyorlar, sen de cevap veriyorsun. Ben de bu hisle ayrıldım başından:)
A: Fazla spoiler vermeden irdelemeye çalıştık bu ‘istisnai Black Mirror’ bölümünü. Üstünde durmak istediğin başka bir not var mıdır?
I:Bir küçük eleştirim de var: Amerika ve İngiltere’nin çok merkezde olması. Özellikle de Amerikan seçimlerinin. Daha az yer işgal edebilirdi. Büyük resme bakabilirdik biraz daha diye düşündüm. Sen?
A: Black Mirror’ın İngiliz menşei çizgisini sezonlardır hissetmemişken bu duruma şaşırmadım. Lakin global perspektifte bir 2020 değerlendirmesi Avusturalya yangınlarından daha fazlasına yer vermeyi gerektirecektir. Kim bilir belki 2021 için perspektifi genişletirler. Yine de kimsenin bu kadar ironik bakabileceğini düşünmediğim ve bizi bu anlatım şeklinden bu yıl mahrum bırakmadıkları için sanırım ben bu konu ağırlığı dengesini görmezden geldim.
