“İnsanı kıyafetleri yaratır.”
Bu cümleyi hiçbir zaman tam olarak anlamadım. Çünkü eğer gerçekten öyleyse, ya o kıyafetler sana hiç uymuyorsa?
Ben, kibar satış danışmanlarının “geniş yapılı”, arkadaşlarımınsa “iri herif” dediği türden biriyim. Ne kas yığınıyım, ne de spor salonu tayfasından. Sadece… büyük. Mankenlerden büyük, çevrim içi alışverişte karşına çıkan modellerden büyük ve markaların ölçü tablolarına göre kesinlikle fazla büyük.
Mücadele genelde aynı yerde başlıyor — soyunma kabininde. İyimser bir ruh hâliyle içeri giriyorsun. Belki bu yeni marka işi çözmüştür diyorsun. “XL” ya da “XXL” etiketli bir şey seçiyorsun (güne göre değişiyor tabii), giyiyorsun. Ve neredeyse her seferinde aynadan gelen o bariz, kaçınılmaz “hayır” cevabıyla karşılaşıyorsun.
Kollar sıkı, bel bol. Omuzlardan oturuyor ama yaka kapanmıyor. Ya da en kötüsü — teknik olarak oluyor ama seni… garip gösteriyor. İşte o an fark ediyorsun: bu ölçü sistemi tam anlamıyla berbat.
“Bir markanın XL’ı harika oturuyor. Diğerininki? Tam bir utanç seremonisi.” Bir noktadan sonra, kafanda gizli bir rehber oluşuyor: hangi marka dar kesiyor, hangisi affedici, hangisinden uzak durmak gerekiyor. Artık alışveriş bir hazine avı değil, bir erkek giyim mayın tarlası. Yalnız da değilim. 2024’te kapsayıcı beden markası N Brown’un yaptığı araştırmaya göre Britanyalı erkeklerin yüzde 43’ü alışverişi “aşırı stresli” buluyor.
Rakamlar da bunu destekliyor. NHS verilerine göre ortalama Britanyalı erkeğin beli 40 inç civarında. Ama modada XL çoğu zaman 38 inçte bitiyor (bazı markalarda 36 bile olabiliyor). Vogue Business’ın raporuna göre lüks erkek giyim markalarının sadece yüzde 41’i XXL ve üstü bedenleri stokluyor — oysa alışveriş yapanların yaklaşık yüzde 20’si bu ölçülerde.
“Ne yazık ki kapsayıcı seçeneklerin çoğu hâlâ sadece hızlı moda markalarında bulunabiliyor,” diyor “büyük adam” içerik üreticisi Vitor Arruda. “Beden tabloları karışık ve tutarsız olduğu sürece, alışveriş başlı başına stresli bir deneyim. Bu sorunlar çözülmedikçe, stil sahibi ama rahat kıyafetlere erişim sınırlı kalacak — özellikle de ‘standart’ bedenlerin dışında kalan erkekler için.”
Mesele sadece beden değil aslında — orantı. İri adamlar tek tip değildir. Kimi göbekten taşır, kimi göğüs ya da kalçadan. Ama markalar hâlâ “tek kalıp herkese uyar” mantığında. Sonuç? Yanlış yerlerde şişen tişörtler. Uylukta sıkıp belde bol duran jeanler. Sadece dimdik durduğunda iyi görünen, nefes alırsan kırışan ceketler.
Ve tüm bunların ötesinde, konuşulmayan bir utanç duygusu var. Erkekler, dar kıyafetlerle rahatsız hissettiklerinde ya da odadaki en iri kişi olduklarında bundan bahsetmiyorlar. Hiçbir şey üstüne oturmadığında, sorunun sende olduğunu düşünüyorsun — kıyafetlerde değil. Kendini ifade etmeye değil, saklanmaya çalışıyorsun. Amaç tarz olmak değil, sadece “komik görünmemek.” Ve bu, gerçekten üzücü.
İşin ironik yanı, bundan elli yıl önce bu kadar zor değildi. O zamanlar terzilik yaygındı, kıyafetler sana göre biçimlenirdi. Şimdi ise büyük bedenler, kelimenin tam anlamıyla, dışarıda bırakılıyor.
Bu gerçeği en sert biçimde düğün alışverişinde hissettim. Hayatımın en özel günü için smokin arıyordum. Stresli olacağını tahmin etmiştim — sonuçta düğün! Ama kendimi tamamen dışlanmış hissetmeyi beklemiyordum. Bir ceket biseplerimi tansiyon aleti gibi sıkıyor. Bir diğeri ayakta fena değil ama oturunca kumaş buruşup formunu kaybediyor.
“Büyük ve uzun” bölümü desen NBA oyuncularına göre tasarlanmış, bizim gibiler için değil.
Sonunda mecburen özel dikime gittim. Karşılayabildiğim için şanslıydım ama çoğu kişi bu seçeneğe sahip değil. Bu bir zafer gibi hissettirmedi — daha çok sistem dışı bir “ara çözüm” gibiydi. O smokin sonunda muhteşem göründü, kendimi iyi hissettim.
Ama yıllardır hissettiğim şeyi de pekiştirdi: İri bir erkek için moda dünyasında yer almak — öne çıkmak değil, var olmak bile — zorlu bir mücadele.
Elbette, Celine’in kısa hırkaları ya da Lemaire’in yüksek belli pantolonlarını giymek isterdim. Ama o siluetler benim için yapılmadı. Kamuoyundaki “büyük” erkekler ya yok sayılıyor ya da alay konusu yapılıyor. Ve bir “büyük beden” erkek model çıktığında — aman Tanrım! — genelde 1.95 boyunda, Yunan tanrısı çene hattına sahip, belinde sadece ufak bir hacim olan biri oluyor. Gerçekçi değil.
Birkaç ay önce Black Panther oyuncusu Winston Duke bana şunu söylemişti: “Geçtiğimiz sezon, büyük beden bedenlerin temsilinde ciddi bir düşüş gördüm. Bu beni şaşırttı çünkü son üç yıldır ‘kapsayıcılık’ tartışması tam da bu konuda açılmıştı. Ama bu sezon… sadece iki kişi gördüm.”
Kadın modası, tüm kusurlarına rağmen, en azından bu meseleyle yüzleşmeye başladı. Erkek modası ise sanki büyük adamlar hiç yokmuş gibi davranıyor. Oysa talep ortada: İngiltere Moda Konseyi’nin 2023 raporuna göre çevrim içi iade oranlarının yüzde 93’ü kötü kalıplardan kaynaklanıyor. Gerçek, ciddi bir sorun bu.
Yine de işler yavaş yavaş değişiyor. Arruda’ya göre “beden olumlama hareketi”, kendisi gibi erkeklerin bedenlerini kabullenip modayla denemeler yapabilmesini sağladı. “Farklı bedenlerde insanlar kendi tarzlarını sahiplenmeye başladıkça, kapsayıcı seçeneklere talep artıyor — bu da geçmişe göre çok daha geniş bir yelpazeyi mümkün kıldı.”
Tüm bu hayal kırıklıklarına rağmen, ben hâlâ kıyafetleri seviyorum. İyi dikilmiş bir paltonun verdiği özgüveni, tam oturan bir pantolonun hissettirdiği düzen duygusunu seviyorum. Zamanla, ufak dokunuşlarla hazır giyim ceketlerini kurtarabilen terziler buldum. Artık bana uymayan kalıplara kendimi sığdırmaya çalışmak yerine, bana yakışanları ikiye katlıyorum.
Ama hâlâ hayalimde bir dünya var: büyük beden erkekleri baştan düşünerek tasarlayan bir moda dünyası. O zamana kadar çoğumuzun yaptığı gibi devam edeceğim: uyarlayarak, doğaçlayarak ve bazen gece 1’de online alışverişe sinirlenip pes ederek. İri bir adam olarak iyi giyinmek imkânsız değil — ama kesinlikle kolay da değil.
BU İÇERİK İLK OLARAK BRITISH GQ WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
