Frontal lobla ilgili videolar TikTok ve Instagram’da milyonlarca izlenme topluyor. İster mizahi ister daha ciddi olsun, hepsi beynimizin bu bölümünün 25 yaş civarındaki gelişiminden ve bunun hayatlarımız üzerindeki şaşırtıcı sonuçlarından bahsediyor. Ancak bu, bir trendden çok daha fazlası: Sosyal medyada konuşulan şey aslında nörobilim tarafından geniş ölçüde incelenen bir konu — prefrontal korteksin gelişimi ve genç yetişkinlerde sinaptik plastisite.
Bu gönderiyi Instagram'da gör
Sosyal medyada geniş yankı bulan bu olgu, genç yetişkinler arasında 25 yaş civarında oldukça evrensel sayılabilecek gerçek bir yaşam değişimini yansıtıyor. Birçoğu için bu dönem; yaşam tarzına, arkadaşlık ve romantik ilişkilere, hatta giyim tarzına dair yeni bir farkındalığın ortaya çıkmasıyla geçiyor. HuffPost için yazan Olivia Tauber, 25. yaş gününde hissettiği değişimi anlatıyor. Uzun zamandır katlandığı şeylerin artık ona iyi gelmediğini sonunda fark ettiğini ve bunun üzerine bir şeyler yapma ihtiyacının kaçınılmaz olduğunu söylüyor.
Birçok insan için yirmili yaşlar bir dönüm noktasıdır: Artık ergen değilsiniz ama tam anlamıyla yetişkin de sayılmazsınız. Bu dönem istikrarsızlık ve değişimle doludur; fakat hepsinden önemlisi bir deneme dönemidir. Ev değiştirmek, yeni bir kariyere başlamak, yeni insanlarla tanışmak ve çeşitli başka deneyimler düşünme biçimimizi geliştirir ve daha fazla rasyonaliteyi hayatımıza entegre ederek sosyal medyada sıkça bahsedilen o yeni bilgelik ve berraklık hissini getirir. Kendimizin ve önceliklerimizin daha fazla farkına geldikçe içsel güvenimiz artar, başkalarına bağımlılığımız azalır ve bu da bu dönemde ilişkilerimizdeki değişiklikleri açıklar. Bu perspektifler hayat boyunca evrilir; farkındalık dönemleri yalnızca yirmili yaşlarla sınırlı değildir. Buna rağmen, 25 yaş civarında nörobilim tarafından açıklanan gerçek bir değişim süreci vardır.
Beyin yaşam boyu gelişir; 25. yaş günümüzde bir sabah aniden mükemmel şekilde tamamlanmış ve kusursuz işleyen bir ürüne dönüşmez. Ancak beynimizde en geç gelişen bölümlerden biri gerçekten de bu ünlü prefrontal kortekstir. Prefrontal korteks; karar verme ve uzun vadeli planlamadan sorumludur. Kaliforniya’daki San Diego Üniversitesi’nde psikiyatri ve nörobilim araştırmacısı olan Jay Giedd, prefrontal korteksi beynin CEO’su olarak tanımlar.
Beynin diğer birçok bölümü çok daha erken gelişir ve bu nedenle baskın hale gelir — örneğin duygusal tepkileri yöneten limbik sistem, genellikle 12 yaş civarında gelişimini tamamlar. Yirmili yaşların ortasında prefrontal korteks en büyük değişimlerini geçirir (elbet bu yaş aralığı kişiden kişiye değişir; erkeklerde bu değişim kadınlara kıyasla biraz daha geç yaşanabilir). Beynin bu bölümü duygusal tepkilerimizi mantıkla dengeler, risk–ödül ilişkisini analiz eder ve mantığa dayalı düşünme yollarını geliştirir.
Beyin gelişiminin bir diğer yönü de çeyrek asır “krizini” açıklar: sinaptik plastisite — yani belirli bir olay sonrasında nöronlar arasındaki sinyal iletim etkinliğinin düzenlenebilme yetisi. Sinaptik plastiğin yaklaşık 25 yaş civarında en verimli halinde olduğu düşünülür; bizi çevreye uyum sağlayacak şekilde biçimlendirir, bu dönemde en çok kullanılan nöronlar arasındaki bağlantıları güçlendirir ve beynin farklı bölgeleri arasında daha akıcı bilgi akışını mümkün kılar.
Sosyal medyada gördüğümüz bu eğlenceli “frontal lob gelişimi” trendi aslında hem nörolojik hem psikolojik açıdan bilimsel bir süreçtir. 25 yaşında farkındalık anlarını anlatan içerikler görmek eğlenceli olsa da, olgunluk tamamen kişisel bir şeydir ve kişinin kendi deneyimlerine göre gelişir. Ancak eğer yirmili yaşlarınızın ortasında partnerinizin kırmızı bayraklarının farkına varmışsanız, içgüdülerinize güvenmeniz muhtemelen iyi bir fikirdir…
BU İÇERİK İLK OLARAK GQ FRANCE WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
