Bilim-Kurgu, drama dizisi Black Mirror’ın 2011’de anlatmaya başladıklarını düşünüp hayatımızdaki izlerini fark edince dehşete düşme evresini geçtik. Dizi, çevrim dışı ve çevrim içi hayatın dengesini, sosyal ağları da sıkça kullanarak birçok kez sorgulattı. Yoldan gönüllü çıkıp kaydolduğumuz sosyal ağların hakkımızda türlü bilgiler topladığını biliyoruz. Ama durum sadece alışveriş sitesinde baktığın ayakkabının reklamını türlü zamanda önünde çıkarmaktan ibaret değil.
Sanal gerçekliğimiz Instagram’ın, her hareketimizi takip etmesini engellemek için yapabileceklerimizi Wired dergisi İngiltere baskısı sıralamış. Listeyi okurken kaçınılmaz sonun geldiğini gördüm ve adımları takip ederken hislerimi satırlara döktüm.
Öncelikle Instagram’a hangi bilgilerimizi vermişiz bakalım. Ayarlar menüsü güvenlik sekmesine girince görüyorum ki yaklaşık 1 senedir profilime girdiğim cihazlar ve lokasyon bilgisi karşımda. Bu nedir ki! Link'e tıklıyorum ve IG’nin her hareketimi kaydettiğini görüyorum. Hangi oylamaya katılmışım, Hikaye kısmından hangi soruya cevap vermişim, hangi emojiyi ne kadar kaydırmışım hepsi karşımda. Yani tüm hareketlerim güzelce kaydedilmiş ve işleniyor. Ve uygulama içindeki hareketlerimi saklamak için yapacak çok şeyim yok. Aklıma şu geliyor: Her şeyi hemen buraya yazmamalıyım!
Diyelim ki arama geçmişinizi silmek istiyorsunuz, birkaç hamle yapabilirsiniz ama data yine alınıp işlenmiş olacak ve arama menüsünde daha önce aradıklarınızın gözükmeyeceği garantisi yok. Aradığınız kişiye, bir harf basınca ulaşacaksınız bunu görmesini istemediğiniz biri varsa aramayacaksınız.
Eğer rehberinizi eşlediyseniz, zaten bir daha görüşmeyeceğiniz ama iş numarası bulunan eski kontağınız devamlı olarak karşınıza öneri olarak çıkıyordur. Telefon ayarlar menüsünden rehberinize erişim verdiğiniz uygulamaları bir gözden geçirmek isteyebilirsiniz. Hatta hazır ayarlar menüsündeyken Instagram ve Facebook’a nerelerde izin vermişim bir bakıyorum. Durum fena değil.
Konum servisleri malum, eğer gidilen o mekan etiketlenecekse paşa paşa kabul ediyoruz. Ve zaten bu işin ‘doğası’ verdiğimiz izinler.
Instagram'ın reklamsız zamanlarını hatırlıyorum. Hani o ‘vintage’ logolu dönemler. Ne demişler ‘Eğer bir ürüne para vermiyorsanız, ürün sizsinizdir’. O reklamlar karşımıza pıt pıt düşecek. Kaçış yok. Ama çok alakasız şeyler çıkıyorsa Facebook Reklam tercihleri menüsüne gitmeniz gerek. Sadece Instagram hesabınız varsa IG akışında karşınıza çıkan ‘ilgilenmiyorum’ dan başka yapacak bir şey yok.
Facebook reklam tercihleri menüsünde tüm sosyal medya hareketleriniz toplanarak oluşturulmuş ve hoşunuza gideceği düşünülen sektörler, ürünler var. Daha uyumlu bir akış için düzenlemekten başka çare yok.
Listedeki kaçınılmaz son, tahmin edersiniz ki uygulamayı silmek. Bu sözlerimi takip ediyorsan Instagram, hiç öyle bir şey aklımdan geçmedi. Hakkımda kötü düşünmeni istemem.
