“Grounding” ya da “earthing” — yani, temelde Dünya’nın yüzeyiyle fiziksel temas kurmak, başka bir deyişle yalın ayak yürümek — bir süredir sıkı wellness meraklılarının ilgi alanına girdi. Kendine “insan biyoloğu” diyen ve The Ultimate Human podcast’inin sunucusu Gary Brecka buna inanıyor. Deepak Chopra da öyle. Hatta Arch Manning bile.
Londra’nın her yerinde yalın ayak yürüyen adamdan, 1960 Roma Olimpiyatları’nda maratonu yalın ayak kazanarak tarihe geçen Etiyopyalı koşucu Abebe Bikila'ya kadar örnekler var. Peki ya siz? Ortalama bir insan plaj dışında (ki orası bile tartışılır) yalın ayak dolaşmalı mı? yalın ayak yürümenin gerçekten bazı faydaları var. Ancak bunun için önce uzmanlara kulak verelim.
Dr. Ilya Makarovskiy, Northwell Health’te görev yapan bir podiatrist olarak, yalın ayak yürümenin sadece keyifli olması bile bunu yapmaya yeter bir sebep olduğunu söylüyor: “Birçok insan yalın ayak yürümeyi seviyor çünkü bu hissi seviyorlar. Ben de yapıyorum,” diyor. Eğer ayaklarınız gün boyu rahatsız edici ayakkabıların içindeyse, çimenlere ya da halıya basmak oldukça rahatlatıcı olabilir.
Bilimsel olarak desteklenen bazı faydaları da mevcut — ancak Dr. Makarovskiy, bunlardan mucizevi etkiler beklememeniz gerektiğini vurguluyor. İşte sağlığınıza küçük ama anlamlı katkılar sağlayabilecek etkileri:
yalın ayak yürümenin en önemli faydası, vücudun konumunu ve hareketini algılama yeteneği olan propriyosepsiyonu geliştirmesidir, diyor Dr. Suzanne C. Fuchs, LuxePodiatry’de ayak ve ayak bileği cerrahı. “yalın ayak yürüyüş, ayaklardan gelen duyusal geri bildirimi artırarak, ayak konumu ve hareketine dair farkındalığı geliştirir,” diyor.
Dr. Makarovskiy de şöyle ekliyor: “Ayaklarınızda sinir uçları var. Yere temas ettiğinizde, bu sinirler aracılığıyla beyne sinyaller gönderilir.” Bu iki uzman da bunun denge ve koordinasyonu geliştirdiğini söylüyor. Bilimsel araştırmalar, sadece üç dakikalık yalın ayak yürümenin bile duruş ve dengeyi iyileştirdiğini gösteriyor.
Herhangi bir ortopedik sorununuz yoksa, yalın ayak yürümek ayaklarınızı güçlendirebilir, diyor cerrah Dr. Bruce Pinker. Dr. Fuchs’a göre, yalın ayak yürüyüş ayakkabıya kıyasla ayak kaslarını daha fazla çalıştırır. Bu kaslar güçlendikçe yürüyüş biçiminiz de iyileşir.
Bilimsel çalışmalar da yalın ayak yürüyüşün, ayak ve ayak bileğinin daha fazla aktive olmasını sağladığını ve bu sayede yürüyüş formunu geliştirdiğini gösteriyor. Daha iyi bir yürüyüş ne demek? Daha fazla denge ve güçlü adımlar. “yalın ayak yürümek, daha doğal bir yürüyüş biçimini teşvik eder ve bu da daha verimli bir yürüyüş desenine yol açabilir; bu da sakatlanma riskini azaltır,” diyor Dr. Fuchs.
Ayaklarınız sert hissediyorsa — ister rahatsız ayakkabılar ister artrit nedeniyle — yalın ayak yürümek hareket açıklığını artırabilir. “yalın ayak yürüyüş, ayak ve ayak bileğinin daha özgür hareket etmesine olanak tanır. Bu da özellikle ayak parmakları ve ayak kemerlerinde esnekliği artırabilir,” diyor Dr. Fuchs. Kısıtlayıcı ayakkabılar yerine yalın ayak yürümek, ayakların doğal hareketine izin verir.
yalın ayak yürüyüşün beyne kan akışını artırarak bilişsel işlevi iyileştirebileceğine dair bazı bilimsel bulgular mevcut. Bir çalışmada, haftada dört kez 40 dakika yalın ayak yürüyen gençlerin, daha hızlı düşündüğü ve dikkat süresinin arttığı tespit edildi. Başka bir çalışma, 16 dakikalık yalın ayak koşunun hafızayı geliştirdiğini gösterdi.
Doğada yalın ayak yürüme — yani “grounding” — stresi azaltabilir mi? Doğada vakit geçirmenin ruh halini iyileştirdiğine dair birçok bilimsel veri varken, yalın ayak yürüyüşün stres azaltıcı etkileri şaşırtıcı değil. Düzenli uygulandığında serotonini artırdığı da araştırmalarla ortaya konmuş. Aynı yürüyüş parkurunda spor ayakkabıyla yürüyenlerle karşılaştırıldığında, yalın ayak yürüyenlerin stres seviyelerinin daha düşük olduğu görülmüş.
Herkes için uygun olmayabilir. Dr. Makarovskiy, yüksek ayak kavisine sahip olanların yalın ayak yürümemesi gerektiğini söylüyor. Bu kişiler, ayaklarının topuk ve ön kısmına çok fazla baskı yapar. yalın ayak yürümek bu baskıyı artırır ve nasır oluşumunu tetikleyebilir. Bu nedenle, ayakkabının sunduğu destek ve yastıklama önemlidir.
Düz tabanlı kişiler için de benzer bir durum geçerli: “Ayak kemeri çökmüş olan kişilerde, kaslar daha fazla çalışmak zorunda kalır. Ayakkabı desteği olmadan bu durum ağrılı hale gelebilir,” diyor. Ayrıca, obezite durumunda da yalın ayak yürümek önerilmez çünkü ekstra ağırlık, ayakların yere daha sert çarpmasına neden olur.
Ve elbette, yürüdüğünüz yerin güvenli olması çok önemli: “yalın ayak yürüyüş sadece temiz ve güvenli yüzeylerde yapılmalıdır,” diyor Dr. Pinker. Dr. Makarovskiy ise açıkça uyarıyor: “Kentsel alanlarda kesinlikle yapılmamalı.” Dr. Pinker, “Spor salonunda mat üzerinde veya düzgün çimlerde (taşsız, yabancı cisim olmayan alanlarda) yalın ayak yürümek uygundur,” diyor. Bahçeniz varsa ve onu siz temiz tutuyorsanız, ideal bir yer olabilir.
Abebe Bikila gibi koşmak ister misiniz? Ya da çoğu insan gibi, açık alanlarınız sınırlıysa, parmakları ayıran minimalist ayakkabılarla mı koşmak istiyorsunuz? Dr. Makarovskiy, bunu önermiyor. Çünkü bu, stres kırıklarına neden olabilir. yalın ayak yürümek yürüyüşünüzü değiştirebiliyorsa, koşmak bu etkiyi çok daha fazla tetikleyebilir: “yalın ayak koşarken, sürekli ayağın ön kısmıyla yere vurursunuz ve bu stres kırıklarına yol açabilir,” diyor. “yalın ayak ya da minimalist ayakkabılarla koşacaksanız, bunu çok yavaş ve kademeli olarak yapmalısınız. Önce yürümeye başlayın. Ayaklarınız ağrıyorsa, durun.” Çünkü, Dr. Makarovskiy’ye göre, ayakkabı giymeyen toplumlarda yaşayanların ayak yapısı bizden farklıdır. Uzun süre yalın ayak yaşamak kemik yapısını değiştirir. Zamanla, ayak kemikleri kalınlaşır ve bu da onları uzun süreli darbeye karşı daha dayanıklı hale getirir. Ancak bizim daha ince kemiklerimiz, bu darbeleri sürekli tolere edecek şekilde gelişmemiştir — bu nedenle ABD’de koşucular yastıklamalı koşu ayakkabıları giyer.
Özetle:
Eğer güvenli bir alanda yalın ayak yürümek istiyorsanız (örneğin bahçenizde), bunu yapmaktan çekinmeyin — tabii ortopedik bir engeliniz yoksa. Ancak bu faydalar, her zaman yalın ayak gezmek için yeterli olmayabilir. Ve koşmak? Onu profesyonellere bırakmanız en iyisi.
BU İÇERİK İLK OLARAK GQ US WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
