Kusursuz koreografisi, nefes kesen görsel şovu ve hepimizin gerçekten aynı türe ait olup olmadığımızdan şüphe ettirecek kadar akıllara durgunluk veren fiziksel becerisiyle, dövüş sanatları filmlerinin evrensel çekiciliği basit bir gerçeğe dayanır: Birinin sanat uğruna bazı kötü adamların canına okumasını izlemek sinemanın en büyük zevklerinden biridir.
Ancak bu işin seviyeleri var: yeryüzündeki dövüş sanatları uygulamaları kadar çok sayıda stilistik ve türsel yaklaşım var. Efsanelerden kült klasiklere, zarif wuxia'dan (Antik Çin'de dövüş sanatçılarının maceralarını konu alan bir Çin kurgusu türü) kung fu komedisine, işte sizi kendinizden geçirecek 10 dövüş sanatları başyapıtı.
Drunken Master (1978)
Gerçek bir dönüm noktası olan Drunken Master, Jackie Chan'i yıldız mertebesine taşıdı. Aynı zamanda, dövüş sanatlarındaki hünerini kusursuz bir fiziksel komiklikle birleştiren kung fu komedisi türünü başlatmasıyla da tanınır. Chan, kendine özgü dövüş stilini öğrenmek için Sarhoş Usta olarak bilinen alkolik bir dilencinin yanında eğitim gören ikonik Wong Fei-hung'u canlandırıyor: Sekiz Sarhoş Ölümsüzler. 'Zui quan' ya da sarhoş boksu, sarhoşların hareketlerini taklit eden bir stildir ve erken Taoizm'e kadar uzanır - ancak o zamandan beri popüler kültürde Drunken Master ve onun birçok spin-off'u tarafından ölümsüzleştirilmiştir.
Ip Man 2 (2010)
Ip Man, Internet Protocol Man ya da Intellectual Property Man anlamına gelmiyor. Bruce Lee'nin de hocası olan efsanevi Wing Chun ustasının adı - gösterişiyle değil etkinliğiyle tanınan hızlı, yakın dövüş stili. Donnie Yen, kendi adını taşıyan Ip Man film serisinde bu dövüş sanatları ikonunu beyaz perdeye taşıyor. Uyguladığı dövüş sanatları stili gibi, Ip Man'in gülümseyen, sakin alçakgönüllülüğü de akıl almaz bir beceriyi gizliyor - ve Ip Man 2 bu nazik ruhu öylesine heyecan verici adaletsizliklerle karşı karşıya getiriyor ki, boks ringindeki her darbeyi hissediyorsunuz. Kötü bir beyaz adam boksörü dövüyor! Sömürgeciliğin canı cehenneme!
House of Flying Daggers (2004)
Tekrar tekrar söyleyeceğiz: Zhang Yimou en iyisidir. Çinli auteur'ün adı bu listede yeniden yer alacak ama ilk sırayı, hızla bir romantizme dönüşen, son derece zarif ve güzel bir wuxia olan House of Flying Daggers ile alıyor. Zhang şimdiye kadar yapılmış en iyi wuxia filmlerinden bazılarının arkasında olmasına rağmen, burada bu beklentileri yıkabilmesi ve dövüş sanatlarını büyük bir aşk hikayesi için görsel ve sanatsal bir araç haline getirebilmesi onun dehasının bir kanıtı. Film çok güzel, Takeshi Kaneshiro ve Zhang Ziyi de öyle.
Matrix Reloaded (2003)
Matrix serisi, Hollywood'un şimdiye kadar çektiği en iyi dövüş sanatları sahnelerinden bazılarının gurur kaynağı. İnsanları robotlarla karşı karşıya getiren bir bilimkurgu distopya serisinin aynı zamanda tüm zamanların en havalı dövüş sanatları setlerinden bazılarına sahip olması muhteşem değil mi? Özellikle Reloaded: Neo'nun Kahin'le karşılaşmadan önce Seraph'la olan dövüşünü ve Kahin'le karşılaştıktan hemen sonra Neo'nun yüzlerce Hugo Weavings'le olan dövüşünü düşünün. Merovingian'ın çatı katındaki merdiven sahnesi? Unutulmaz. Parlak yeşilin içinde bilgisayarla stilize edilmiş bu film, ekranlarımızda sonsuza dek "hell yeah, hell yeah, Keanu Reeves" diye bağırmamıza neden olacak.
Peking Opera Blues (1986)
Tsui Hark'ın Pekin Opera Blues'u şimdiye kadar yapılmış en eğlenceli filmlerden biri. Yozlaşmış bir generalin transseksüel, maskeli asi kızı ona karşı komplolar kurar; bir kadın kendisine borçlu olunan bir kutu mücevheri arar; ve Opera emprezaryosunun kızı sahnede olmayı hayal eder. Cinsiyete dayalı harika bir film. Hem kahkaha attıracak kadar komik hem de son derece zekice olan film, kadınların yalnızca erkekler tarafından canlandırılabildiği Pekin Operası'nın ana fikrini kullanarak aldatma, sürüklenme, siyasi isyan ve çağlar boyu sürecek dövüş sahneleriyle dolu vahşi bir macerayı harekete geçiriyor.
Crouching Tiger, Hidden Dragon (2000)
Kendilerini bu türün meraklıları arasında saymayanlar için bile belki de bir dövüş sanatları filmi olan Crouching Tiger, Hidden Dragon'un kültürel etkisini abartmak zordur. Bu Tayvan wuxia filmi, Amerikan gişelerinde 100 milyon doları aşan ilk yabancı film oldu ve şu anda yaygın olarak 21. yüzyılın en iyi filmlerinden biri olarak gösteriliyor. Michelle Yeoh, Zhang Ziyi, Chow Yun-fat ve Chang Chen'in rol aldığı Ang Lee'nin başyapıtı hem görsel hem de duygusal açıdan operatik. Kılıç sanatının görsel güzelliğinin de bir kutlaması.
A Touch of Zen (1971)
King Hu'nun wuxia başyapıtının etkisi çok daha popüler olan çağdaşının her yerinde görülse de A Touch of Zen, Crouching Tiger, Hidden Dragon'dan neredeyse otuz yıl önce gösterime girdiğinde gişede battı. Kısmen hayalet hikayesi, kısmen Budist efsanesi ve tamamen kılıç sanatı destanı olan bu unutulmaz güzellikteki eser, wuxia'nın en zorlayıcı ve keskin hali - onur, adalet ve insan doğasının bir sorgulaması.
Shadow (2018)
Zhang Yimou genellikle renkleri ustaca kullanmasıyla tanınır (bu konuya bir sonraki filmde değineceğiz). 2018 yapımı Gölge siyah-beyaz olarak vizyona girdiğinde -aslında siyah-beyaz çekilmemişti ama sahne, kostüm ve dekorlar gri tonlamayla işlenmişti- ortaya çıkan etki çarpıcıydı. Burada renkleri geri plana atmak Zhang'ın estetik ustalığının altını çiziyor: Gölge, savaş alanını sanki her kılıç mürekkeple ağırlaştırılmış bir boya fırçasıymış gibi boyuyor. Ayrıca, insanların silah şemsiyelerini kullanarak insan beyblade/shurikenlerine dönüştükleri ve sağanak yağmurda yollarda savruldukları bir sahne var. Daha fazlasını söylememize gerek var mı?
Hero (2002)
Bu belki de Zhang Yimou'nun görsel olarak en görkemli filmi ve bu da bir şey ifade ediyor. Hayranlık uyandıran güzellikte bir eser olan Hero, kralı öldürmeye çalışan üç suikastçıyı öldürdüğünü iddia etmek için saraya gelen isimsiz bir adamın hikayesini anlatıyor. Rashomon benzeri yapısı, hikayeyi her bir suikastçının bakış açısından ve isimsiz kahramanımızın ana hikayesinden anlatıyor - her bakış açısı farklı bir renkle zengin bir şekilde işleniyor. Örneğin geriye dönüşler yeşillerle anlatılırken, beyazların nihai gerçeği sembolize ettiği varsayılır. Wuxia, birkaç karakterin savaştığı destansı hikayeler anlatmak için dövüş sanatlarının hem şiirsel hem de görsel zarafetini sentezler - ve Hero da bu formun mükemmelliği.
Green Snake (1993)
Yeşil Yılan'ı izlediğinizde, "filmler işte bu yüzden var" düşüncesine kapılmaktan başka çareniz yok. Yüzyıllardır insan şekline girmek için eğitim gören iki kardeş yılan ruhu (Maggie Cheung ve Joey Wong tarafından lezzetli bir hayvansallıkla canlandırılan) hakkındaki Çin halk masalının yeniden anlatımı olan Tsui Hark'ın fantastik hikayesi renklerle görkemli, kameranın büyülü kumaştan halılar üzerinde süzülüşüyle heyecan verici bir şekilde canlı. Ama özünde, insan olmanın ne anlama geldiğine dair son derece dokunaklı ve karmaşık bir wuxia başyapıtı - aşk, arzu, kefaret, ceza ve affetme hakkında. Son derece büyüleyici, son derece güzel.
Bu içerik British GQ websitesinde yayınlanmıştır.
