Tenis hayranları sporseverler arasında belki de en şanslı olanlar. Bir sporcunun zirve performansını yirmi yıla yakın bir süre boyunca izleyebilmek nadir bir fırsattır. Andy Murray, Roger Federer ve Serena Williams gibi isimlerin farklı nesiller boyunca sahada kalması, bu sporun uzun süre oynanabilirliğini sağlayan bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor.
Araştırmalar, düzenli tenis oynamanın — beyaz kıyafet zorunlu olmadan — yaşam süresini on yıla kadar uzatabileceğini ortaya koyuyor. Bu, çalışmadaki diğer tüm sporlardan ortalama dört yıl daha fazla. Peki tenisi bu kadar faydalı kılan şey ne? Wimbledon’ın devam ettiği şu günlerde, bu sorunun yanıtını spor, zihin ve sosyal açıdan ele aldık.
Tenisin kuralları basit olduğu için temponuza göre şekillendirebilirsiniz. Karşınızdaki kişiyle aynı anlayışta olmanız yeterli. Oyun temposunu önceden belirlemek size kalmış.
“Tennis oldukça uyarlanabilir bir spordur,” diyor Dr. Porter, Wimbledon sağlık ekibinden spor hekimi. “Fiziksel seviyelere uygun hale getirilebilir, çiftler halinde daha yavaş oyunlarla oynanabilir, hatta kil gibi yavaş zeminlerde de yapılabilir.”
Dr. Porter, insanların çoğunun aerobik eşiği aştığında egzersiz yapmaktan keyif almadığını söylüyor. “Bu eşik aşıldığında kişilerin yüzde 50’si egzersizden keyif almamaya başlıyor. Tenis ise daha düşük tempoda da oynanabilir.”
Bu esneklik sayesinde tenis, padel ve pickleball gibi alternatif sporları da ortaya çıkardı. Profesyonel pickleball oyuncusu ve eski birinci lig tenis oyuncusu Lauren May, “Pickleball küçük sahası ve hafif raketiyle tempolu ama yormayan bir oyun sunuyor. Hem aktif hem de rekabetçi kalmayı sağlarken vücuda fazla yük bindirmiyor,” diyor.
Opus kliniğinden spor hekimi ve Wimbledon turnuva doktoru Dr. Kush Joshi de aynı fikirde. “Pickleball, tenis oynadıktan sonra daha düşük tempolu bir şeye geçmek isteyenler için mükemmel bir alternatif. Düşük etkili ama çeviklik, koordinasyon ve kardiyovasküler katkı açısından güçlü.”
Padel, iki spor arasında ideal bir denge sunuyor. Dr. Joshi şöyle açıklıyor: “Pickleball’dan daha hızlı ve dinamik ama tenis kadar zorlayıcı değil. Duvarlı, kapalı sahası sayesinde refleksleri geliştirir, stratejik düşünmeyi teşvik eder. Bu da bilişsel sağlığı destekler.”
Tenis, yüksek yoğunluklu antrenmanlarla (HIIT) karşılaştırılabilecek kadar etkili. “Kısa sprintlerin sürekli tekrarlandığı, aralarda dinlenildiği bir yapısı var,” diyor Emma Raducanu’nun antrenörü Mark Petchey.
HIIT’e benzer yapı kalp atış hızını yükselttiği için uzun ömürle ilişkilendiriliyor. “Bu süreçte kalp daha verimli çalışmayı öğreniyor, tansiyon ve kolesterol dengeleniyor,” diyor Dr. Joshi. Ayrıca kalori yakımıyla sağlıklı kilo korunur, bu da kalp krizi ve felç riskini düşürür.
Dr. Joshi’ye göre düzenli tenis oynayanların kardiyovasküler dayanıklılığı artar. “Bu da VO2 Max dediğimiz oksijen kullanım kapasitesini geliştirir. Bu, kişinin ne kadar fit olduğunu gösteren önemli bir değerdir. 22 yaşındaki Carlos Alcaraz’ın VO2 Max seviyesi 70 civarında. Ortalama bir 25 yaş için bu değer 45’tir.”
Dr. Porter, tenisin yaş ilerledikçe oluşabilecek denge sorunlarına karşı oldukça etkili olduğunu söylüyor. “Karın kaslarının devreye girmesi, alt vücut gücünün artması ve anlık koordinasyon sayesinde hem statik hem dinamik denge gelişir.”
Dr. Joshi’ye göre kortta topa ulaşmak için yapılan dinamik hareketler esnekliği ve eklem sağlığını destekler. Ancak tenisin tek taraflı bir yapısı olduğundan omuz ve kalça sıkılaşabilir. Bu nedenle mobilite egzersizleri ve germe hareketleri ile desteklemek önemli.
Egzersizin zihni rahatlattığı bir gerçek. Ancak tenis zihinsel olarak sizi keskinleştirebilir de. Dr. Joshi, “Kortta beden dili okumak ya da rakibin oyun düzenini fark etmek, baskı altındaki iş ortamlarında zihinsel keskinliği artırabilir,” diyor.
Ayrıca oyun akışına kaptırmak bir tür meditasyon etkisi yaratabilir. “Uzayan ralliler, oyuncuyu tamamen o ana odaklanmaya yöneltir,” diyor Joshi. “Taze hava da zihinsel sağlığa katkı sağlar.”
Tenisin hızlı karar alma, uyum sağlama ve tahmin etme gibi yönleri, beyin bağlantılarını güçlendirir. “Bu tür zihinsel süreçler nöroplastisiteyi artırır. Bu da yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatır.”
Joshi’nin belirttiğine göre rakibin hamlesini tahmin etmek ve ona karşılık vermek, belleği ve düşünme gücünü destekler. “Bu tür zihinsel egzersizler, Alzheimer ve damar kaynaklı demans gibi rahatsızlıklara karşı beyin dayanıklılığı (bilişsel rezerv) oluşturur.”
Petchey, elit oyuncuların performansına dikkat çekiyor: “Zor rallileri kolaymış gibi oynayan oyuncuların direncini izlemek çok etkileyici. Grand Slam finalinde geriden gelip kazanmak, sadece tenis değil hayat için de büyük bir ders.”
Petchey, “Tenis sadece bir spor değil, aynı zamanda bir topluluktur,” diyor. “Her yaştan ve yetenekten insanın rahatlıkla başlayabileceği bir oyundur. Bir kulübe katılmak, topluluğun parçası olmanızı ve yeni arkadaşlar edinmenizi sağlar.”
Yoğun hayat temposunda bile sadece bir kişiye ihtiyaç duyduğunuz için kolayca zaman ayırabilirsiniz. Petchey’e göre rekabet sevenler için grup antrenmanları da ideal: “Takımlara ayrılırsınız, bu da destekleyici bir ortamda yeni insanlarla tanışmayı sağlar. Rekabet endorfin salgılamanızı da destekler.”
Lauren May’e göre pickleball’un en güçlü yanı sosyal yönü. “Tenisten geçen eski rekabetçi oyuncular, hafta sonu eğlencesi arayanlar ve sporun sosyal yönünü özleyen herkes bu oyunda buluşuyor. Küçük saha, oyuncular arasında daha yakın bir etkileşim kurmayı sağlıyor.”
Hangi oyunu seçerseniz seçin, bir topu karşı tarafa geri göndermek, daha uzun ve mutlu bir yaşam için en etkili yollar arasında. Hâlâ bekliyor musunuz?
BU İÇERİK İLK OLARAK BRITISH GQ WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
