Geçtiğimiz yılın Aralık ayında, A24, Hollywood’un en gözde genç erkek oyuncularından bazılarını – Joseph Quinn, Will Poulter, Charles Melton, Kit Connor – bir görev sırasında ateş altında kalan bir Deniz Kuvvetleri SEAL timinin üyeleri olarak gösteren Warfare adlı filmin fragmanını yayınladı. Film, bir Irak Savaşı gazisi olan Ray Mendoza (aynı zamanda Civil War'un yönetmeni Alex Garland ile birlikte) tarafından yönetilmiş ve tamamen anılara dayanarak yapılmış olarak duyuruldu.
A24’ün fragmanı duyurduğu tweet’in yanıtlarına baktığınızda, en çok beğeni alan yorumların neredeyse hepsinin – hatta bazıları fragmanın kendisinden daha fazla beğeni almış – filme (ya da onun hayali bir versiyonuna) eleştirel yaklaştığını göreceksiniz. Bu eleştirilerin çoğu, filmin bir Irak Savaşı gazisi tarafından yapılmış olması ve başrollerde Hollywood’un en popüler genç erkek oyuncularının yer alması gibi bilgilere dayanarak, filmin Amerika’nın Irak işgalini ya da genel olarak savaşı yücelteceği varsayımı etrafında şekilleniyor.
Filmi izlediğinizde, bu endişe hemen yatışmayabilir – çünkü açılış sahnesinde, bir grup askerin Eric Prydz’in meşhur müstehcen “Call on Me” klibini izlerken dans ettikleri görülüyor; ardından bu askerlerin bir Irak evini ele geçirip oradan sivilleri gözlemlediklerine tanık oluyoruz.
Tanıtımda söylendiği gibi, film anlatı kurgusuna kapılmaktan uzak duruyor; olayın yaşandığı sırada orada bulunan kişilerin bir araya getirilmiş anılarına sadık kalarak yeniden yaratım tercih ediliyor. Dolayısıyla ilk başlarda savaş pek de kötü ya da dramatik görünmüyor – sadece birbirine takılan, şakalaşan, uzaktaki birkaç binayı gözleyen bir grup adam var. Hiçbir şey olmuyor. Sonra her şey oluyor.
Fazla ipucu vermek istemesek de, filmin geri kalanı, Mendoza’nın mensubu olduğu timin yaşadığı son derece şiddetli ve travmatik olayların kesintisiz ve acımasız bir yeniden canlandırması. Başlangıçta müzik klibi eşliğinde izlediğimiz o şen şakrak, maço erkeklik hâli – bu genç adamları savaşa sürüklemiş olabilecek o hevesli maskülenlik – vahşice altüst ediliyor ve bu filmi yapanların savaşı korkunç bir şeyden başka bir şey olarak görmüş olabilecekleri düşüncesi aniden ve kesin biçimde ortadan kalkıyor.
Warfare, izleyicisini savaşın neye benzediğini görmeye ve duymaya zorlamayı amaçlıyor. Kanlı yaraların açık açık gösterildiği sahneler, hiç bitmeyen çığlık sesleri ve duyguları yönlendirecek herhangi bir müzikten yoksun oluşu sayesinde seyircinin duygusal deneyimini kendisinin inşa etmesine olanak tanıyan bir sessizlik... Tüm bunlar filmi, savaşın herhangi bir hâlini – Irak’ta ya da başka bir yerde – yüceltmekten olabildiğince uzak kılıyor.
Filmin savaş tasvirinin belli ölçülerde sorgulanması gerektiği de açık – bakış açısı son derece dar (ama filmin kim tarafından yapıldığı düşünüldüğünde bu anlaşılabilir), ayrıca şunu da unutmamak gerekiyor: Gerçekler tarafsız değildir. Filmin tamamen anılara dayandığının vurgulanması, onun tartışmasız, kesin ve başka türlü çekilemez olduğu izlenimini yaratmak için kurnazca bir hamle olarak değerlendirilebilir – oysa elbette ki başka türlü de yapılabilirdi.
Ancak filmin yapım biçimi, izleyicinin Irak Savaşı, genel olarak savaş, Amerikan dış politikası, emperyalizm ya da diğer ideolojik konular hakkındaki görüşü ne olursa olsun, savaş bölgesinde olmanın ne denli yıpratıcı bir şey olduğunu daha iyi anlamasını sağlıyor. Ray Mendoza’nın bu anlayışı insanların Amerikan askerlerini cesaretlerinden ötürü takdir etmesini sağlamak için yaratmış olup olmaması bir ölçüde önemli olabilir, ama tümüyle belirleyici değildir. Filmin odağı dar, amacı net, etkisi ise tamamen sarsıcı.
BU İÇERİK İLK OLARAK BRITISH GQ WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
