Plak nereden alınır, alırken neye dikkat edilir, en az bulunanlar hangileridir, internetten almak güvenli midir yoksa makbulu uzmanıyla sohbet edilerek seçileni midir? Plak dünyasına hoş geldiniz. hazırsanız başlayalım.
Kasetleri çok severim. Onları elimde tutmayı, yan yana dizmeyi, biriktirmeyi, içlerini açıp okumayı, sanatçının fotoğraflarına bakmayı, o kokuyu içime çekmeyi... Çocukken yaşadığım en büyük hayal kırıklığı türlerinden birinin kısa kartonetler olduğunu, bugün bile, üzülerek anımsarım.
Dijital müziğin en kötü yanı, sıkıştırılmış sesin kulakta yarattığı ciyak ciyak tahribatsa bir diğerinin de bu “kartonetsizlik” olduğunu düşünürüm. Müziği sadece işitsel değil görsel de bir şey olarak seven, icracısının saçı başı ve güftenin gücüyle de ilgilenen pek çok müzikseverin de böyle düşündüğünü, içlerindeki bu oyuğu doldurmak için de pikap dünyasına giriş yapmaya niyetlendiklerini biliyorum.
Ama çoğu pikap sevdası, daha niyet aşamasında kalıp güdükleşiyor çünkü sevdalılar bu işe nereden başlayacaklarını, hadi başladılar diyelim, nasıl devam ettireceklerini bilmiyor. Plak toplayıcılığının ise özel bir zümreye ait, yatçılık yahut binicilik gibi pahalı bir uğraş olduğu düşünülüyor. Halbuki o iş öyle değil.
Eğer müzik dinlemeyi seviyorsanız, müziğe özel bir ilginiz varsa dijital sesle analog ses arasındaki farkı muhakkak anlarsınız. Şöyle söyleyelim. Dijital ses merdiven inmek gibidir, analog ses ise kaydıraktan kaymak gibi...
Bu soruyu sorduğunuza göre halihazırda bir pikabınız olduğunu varsayıyoruz. Eğer siz de pek çok plak meraklısı gibi önden plak toplayıp pikabı daha sonra almayı düşünüyorsanız tavsiyemiz daha fazla beklememeniz yönünde. D&R ve Tchibo gibi mağazalarda bile uygun fiyatlı yeni nesil pikaplar bulmak mümkün. İkinci el düşünüyorsanız Sahibinden.com, GittiGidiyor ve Hepsiburada gibi internet satış sitelerine göz atabilirsiniz. Tonla seçenek var, aralarında kaybolurum diye düşünüyorsanız sakın üzülmeyin. Unutmamanız gereken tek şey şu: Pikabın “yanlış”ı olmaz, başkalarının ne kullandığını boşverin, iç sesinizi dinleyin. Bütçenizi en iyi siz bilirsiniz. İsterseniz Kadıköy Tellalzade Sokak’ta bulunan (nam-ı diğer antikacılar sokağı) antikacılara ve Karaköy Tünel’deki elektronikçilere de bakabilirsiniz.
Pikap işini hallettiyseniz şimdi de plak nereden alınır, ona bakalım. Birinci yol Amazon, eBay, Hepsiburada gibi internet satış kanalları üzerinden satın almak. Ki bu kanallara sık sık bakarsanız indirime giren ürünleri kaçırmaz, kampanyalardan yararlanabilirsiniz. Amazon, şaşırtıcı olmadığı üzere, güvenli ve hızlı. Olası bir sorunla karşılaşırsanız anında yeni ürün gönderiyorlar. Yok ben elimle seçerek alayım derseniz Kontra Plak, Vintage Records, Lale Plak, Opus3A, Deform, Hammer Müzik önerebileceğimiz adresler.
Caz arşivi için Cihangir’deki Opus3A’ya, Türk pop müziğinin en popüler kayıtlarından en kıyıda köşede kalmışlarına ulaşmak için Kadıköy’deki Vintage Records’a, metal ve rock albümleri toplamak için Kadıköy Hammer Müzik’e uğrayın. Ama unutmayın; iyi plak, nadir plak, temiz plak nerede karşınıza çıkar hiç belli olmaz; gözünüzü dört açarsanız hiç ummadığınız yerlerde hiç ummadığınız parçalara ulaşırsınız. Ayrıca Kadıköy Tepe Nautilus AVM’de kurulan plak pazarlarını ve Beyoğlu Sahaf Festivali zamanı açılan tezgahlarını da takip edin. En güzeli ise sadece bu alışverişi yapacağınız seyahatler planlamak. Yurtdışında çok ucuza, çok çeşitli plak bulmak mümkün.
Talep arttıkça fiyatlar şişiyor, malum. Plak fiyatları 49’la 350 TL arasında değişse de nadir bulunan parçaların 1500 TL’ye kadar çıktığı oluyor. Türkçe pop, saykodelik ve rock albümleri epey pahalı. Orhan Gencebay ve Selda Bağcan, 150 ile 400 TL arasında gidiyor. Ferdi Özbeğen 80-150, Ümit Besen 50-100 TL... Türkçe albümlerin bu kadar pahalı olmasının sebebi Issız Adam’dan sonra artan talebe bağlanıyor ama ben emin değilim, onun üstünden geçeli çok oluyor. Asıl sebep yurtdışında Türkçe saykodelik, funk, pop müziğin delice alkışlanması olabilir. Yeni baskı yabancı plaklar 89’la 120 TL arasında seyrediyor. Yurtdışı seyahatlerinizde plak pazarlarını ya da sahafları ziyaret ederek 1-2 euro’ya parçalar bulabilirsiniz.
Butik plakçılıkta öncülerden biri olan Kontra Plak, Galatasaray Lisesi’nin hemen yanından Tophane’ye inen Yeniçarşı Caddesi üzerinde. Özel dinletileri ve ünlü müzisyenlerin DJ performanslarıyla ünlenen dükkanın sahibi Okan Aydın’ın burayı “sadece plak satmak” için açmadığı belli. Müzikseverler için bir nevi buluşma mekanı olarak tasarlanan ve kırmızı koltuklu, posterli, sehpalı dekoruyla ev sıcaklığı sunan Kontra Plak, Türkiye müziğini merak eden yabancıların da gözdesi. İstanbul’a konser vermeye gelen pek çok müzisyeni ertesi gün burada yakalamak işten bile değil.
Akmar Pasajı’nın en eskilerinden Zihni’nin havası yeter. 90’lı yıllarda yolu Kadıköy’e düşmüş herkes Zihni’nin ne kadar geniş bir arşive sahip olduğunu, ayrıca bu arşivi ne kadar temiz ve düzenli tuttuğunu bilir. O zamanlar aradığınız tüm kaset ve CD’leri bulduğunuz Zihni Müzik, şimdi de plak arşiviyle müzikseverleri ihya ediyor. Kapı önündeki “ucuz” tezgah, karıştırmaya zamanı olana küçük sürprizler vaat ediyor.
Nadir bulunan her şey gibi ilk baskılar, özel baskılar tabii ki önemlidir ama bunu takıntı yapmaya gerek yok. Eski plak değil, temiz plak iyidir.
Amfiniz ve hoparlörleriniz iyi değilse temiz ses için pikap tek başına yeterli olmaz. Bütçenizi ona göre bölün. Evinize uygun ses sistemi kurun. Bir de pikabın iğnesinin yeni ve temiz olmasına çok dikkat edin. Pikabınızın kafasını/iğnesini eskiyince değiştirin.
Kuru bezin yaratacağı elektriklenme plak üstünde geri dönüşü olmayan tahribat yaratır. Plak temizlemek için üretilen fırçalardan ve temizleme sularından alın. Plağınız çok kirliyse üstündeki tozları elektrik süpürgesiyle çekebilirsiniz. Ancak süpürgenin plağa değmemesi gerek. Plaklarınızı asla üst üste dizmeyin, dik koyun. Sıcakta ve açıkta bırakmayın. Dinledikten sonra muhakkak sarıp sarmalayıp yerine kaldırın. İğnenin okuduğu yüzeye elinizi sürmeyin. Plak pikabın içinde çalma halindeyken sarsmayın, plağınız çizilir. Amfinizi ve pikabınızı üst üste koymayın ve diğer elektronik aletlerden uzakta tutmaya özen gösterin. Arkadaşlarınızı davet edin, evi dolduran muhteşem sesin keyfini çıkarın.
