ANDY WARHOL (1928-1987) Untitled Otoportre / Christie's/The Andy Warhol Foundation For The Visual Arts, Inc., New York
Andy Warhol 1980’lerde, tüm masasını kaplayan, krem rengi bir Commode Amiga bilgisayarda, eskilerin(!) hatırlayacağı Paint programına benzer bir program kullanarak bir kaç resim çizmiş. Aralarında ikonik Campbell’s çorba konservesinin de bulunduğu bu resimler yaklaşık 30 yıl boyunca gün yüzü görmeyen “kayıp” eserlerden. O dönemin bilgisayar ekranlarıysa elbet günümüzdekilerden farklı, hatta görüntüler alışık olduğumuz 1:1 oranlı kare pixeller yerine 5:7’ye yakın bir oranda hafif dikdörtgen piksellerden meydana geliyormuş. Yani ortaya çıkan görüntüler biraz yayvan ve basıkmış. Tüplü televizyonlar için çekilmiş bir diziyi HD ekranlarda izlerken hafif yayık gözükür, görüntü oranını düzeltmeniz gerekir ya, onun gibi (Hoş, Z kuşağı için Çince konuşuyor olabilirim şu an).
2011 yılında özellikle Super Mario oyununun görsellerini eserlerinde kullanarak ünlenen dijital sanatçı Cory Arcangel, Carnegie Mellon Üniversitesi’nin bilgisayar kulübüyle bir araya gelmiş. Ortak hedefleri, Warhol’un arşivlerinden eski disketlerin bir nevi dijital-arkeolojik kazısına girişip, bu eserleri günümüze getirmekmiş.
Yaklaşık 5 yıl süren bu restorasyon sürecinden ortaya çıkan dijital çizimler özgün halleriyle, yani Gameboy ekranından hallice bir çözünürlükte, 320x200 piksel boyutunda, Andy Warhol Müzesi’nde 2017-2019 arasında sergilenmişti.
Geçtiğimiz hafta Christie’s, Andy Warhol Vakfıyla ortak bir proje olarak, bu 5 dijital çizimi NFT şeklinde satışa sundu ve çizimleri restore eden ekip isyan etti.
Sebep?
Yeni satışa sunulan NFT’lerde dikdörtgen pikseller çekip uzatılmış, basık görüntüler genişletilmiş, ve 320x200 pixel olan eserler mucizevi bir şekilde 4500x6000 piksel oluvermiş.
ANDY WARHOL (1928-1987) Untitled (Campbell's Soup Can)/ Christie's/The Andy Warhol Foundation For The Visual Arts, Inc., NY
Adobe Photoshop programının mucizevi işlevlerinden biri, eğer zaten pixel pixel olan bir görselle uğraşıyorsanız, büyütme fonksiyonunu kullanarak teorik olarak istediğiniz kadar büyük bir eser üretebilmeniz. Sonuçta keskin kenarları olan, geometrik renk huzmelerinden oluşan bir resimden bahsediyoruz, Photoshop programı da zaten kare olan renk bloklarını büyütmek için yanlarına aynı renkten kare kare pikseller ekliyor.
Başka bir deyişle, yumuşak hatlar içeren bir fotoğrafı genişletmeye çalıştığınızda, bir noktada görüntü bozulsa da, eğer elinizde çizgiler, köşeler ve kenarlardan meydana gelen bir pixel çizim varsa, çerçevelik boy da basabilirsiniz, “billboard” boyutunda da. Seçim sizin.
Fakat bir sanatçının, zamanın teknolojisiyle ürettiği eserin dijital olarak bu denli manipüle edilmesi, eserin özgünlüğü konusunda soru işaretleri oluşturuyor. İşin ironik kısmı, NFT’lerin ana amaçlarının özgünlük teşkil etmeleri. Restorasyon ekibine göre Christie’s ve Andy Warhol Vakfı’nın satışa koyduğu eserler, maruz kaldıkları bu dijital süreçten sonra orijinal Warhol çizimleri değil. Vakıfsa çizimleri “düzeltme” ve büyütme sürecinin, teknik olarak, uzmanlar tarafından minik fırçalarla restore edilen rönesans tablolarından farksız olduğunu öne sürüyor.
Warhol’un dijital olarak çizdiği Campbell’s çorba konservesi, bir NFT dosyası olarak 27 Mayıs’ta 1,170,000 dolara satıldı. Satıştaki öbür eserlerse $250,000-$870,000 arasında alıcı buldu. Başka bir deyişle birileri, fiziki Warhol fiyatlarına dijital Warhol almaya hazırmış.
Warhol’un dijital dünya fikrine ve reprodüksiyona bayıldığı biliniyor. Bilmediğimiz, bu NFT’ler yüzünden mezarında dönüp dönmediği.
Geçtiğimiz hafta Mona Lisa’nın NFT’si geliyor demiştim, belki de fazla geriye gittim. Kim bilir, Haziran ayında Klimt veya Basquiat NFT’leri gelir.
Warhol tarafından 1985-86'da kullanılan Amiga Ekipman / warhol.org
