Kahvaltı konusunda herkesin bir fikri var. Özellikle de ne zaman kahvaltı yapmanın en iyi olduğu – tabii yapıyorsanız. Akşam yemeğinin saat kaçta yenmesi kültürel bir tartışma konusu olabilir ama kahvaltı kadar farklı görüşleri beraberinde getiren bir öğün yok. Yıllar içinde tahıl gevreği markalarının da katkısıyla, kahvaltı genellikle “günün en önemli öğünü” olarak görülüyor. Yine de birçok kişi onu tamamen atlayıp öğlene kadar kahveyle idare ediyor.
Peki, sağlık açısından kahvaltı yapmak için en iyi zaman var mı? Kahvaltı yapmalı mıyız? Eğer yapacaksak, ne yemeliyiz? Beslenme uzmanları, sabah uyanır uyanmaz yemek yememenin daha iyi olduğu konusunda hemfikir – en azından birkaç saat, tercihen sabah ortasına kadar beklemek gerekiyor.
Bunun birkaç sebebi var. İlki, gece boyunca süren açlık süresini uzatarak “bağırsaklara biraz daha dinlenme şansı vermesi” diyor, The Doctor’s Kitchen adlı podcast ve yemek kitaplarıyla tanınan doktor Rupy Aujla. Zaman kısıtlamalı beslenme – yani bir günün son öğünü ile ertesi günün ilk öğünü arasında en az 12 saat bırakmak – vücudun karbonhidrat yerine yağ yakmasını sağlıyor ve kilo kaybı ile genel metabolik sağlık açısından faydalı görülüyor. Aujla, uyandığınızda öncelikli olarak su içmeye odaklanmanız gerektiğini söylüyor çünkü “böbrekleriniz gece boyunca yoğun çalışıyor.” Bunun için suyuna biraz tuz eklediğini belirten Aujla, genellikle sabah 9-10 civarına kadar yemek yemiyor.
Kahvaltıyı geç yapmanın bir diğer nedeni de birçok insanın sabah aç hissetmemesi. Surrey Üniversitesi’nde beslenme alanında doçent olan Adam Collins’e göre bunun sebebi, vücudun uyanmaya hazırlık olarak “kendi glikozunu kana salmaya başlaması” ve böylece zaten enerjiye sahip olması.
Geleneksel karbonhidrat ağırlıklı kahvaltılıklar – tahıl gevrekleri, tost, hamur işleri – güzel bir glikoz yükselmesi sağlayarak vücuda enerji veriyor ama ardından ani bir düşüş yaratıyor, diyor Aujla. “Bu yüzden sabah ortasında tekrar acıkıyorsunuz ve odaklanabilmek için kahve veya başka uyarıcılara ihtiyaç duyuyorsunuz.” Bunun yerine, protein ve lif açısından zengin bir kahvaltı öneriyor – çünkü hem genelde yeterince protein tüketmiyoruz, oysaki protein “uzun yaşam açısından önemli”, hem de protein ve lif sabah boyunca daha uzun süre tok ve enerjik hissetmemizi sağlıyor.
Aujla’nın bu prensibe uygun birkaç favori kahvaltısı var. Hafta içi, yulafı minimumda tutan bir gece yulafı tarifi tercih ediyor. “İki yemek kaşığı yulaf, iki yemek kaşığı öğütülmüş keten tohumu, bir yemek kaşığı chia tohumu ve bir yemek kaşığı kenevir tohumu kullanıyorum” diyor. “Üzerine rendelenmiş elma, biraz kabak çekirdeği, bir miktar protein tozu ve ardından su ya da hindistancevizi sütü ekliyorum. Buradaki amaç, karbonhidrat açısından zengin olan yulafı, lif ve protein açısından zengin içeriklerle dengelemek.” Daha fazla hazırlık zamanı olduğunda, çekirdekli tam tahıllı ekmek üzerinde çırpılmış yumurta veya tofu ya da mercimek ve avokado ile “shakshuka” yapıyor.
Ayrıca kahvaltıda tuzlu yiyeceklere yönelmeyi ve önceki akşamdan kalan yemekleri tüketmeyi öneriyor. “Dün akşamın somonunu tatlı patates, biraz yeşillik ve belki birkaç salata yaprağıyla gayet güzel yiyebilirim” diyor. “Geleneksel kahvaltılıklar, avcı-toplayıcı atalarımızın yediklerinden çok farklı – aslında hep tuzlu yiyecekler tüketiyorduk.” Kahvaltının devasa bir öğün olması gerekmiyor, sonuçta günün ilk öğünü olduğu için vücudu yavaşça beslemeye başlamak önemli, ancak “doğru besinleri içermesi” gerekiyor.
Peki, kahvaltıya gerçekten ihtiyacımız var mı? Birçok kişi için bu öğün özellikle hafta içi bir alışkanlık olmaktan çıkmış durumda. Collins, kahvaltıyı atlamak ile obezite arasında bir bağlantı olduğunu söylüyor ancak bunun büyük ihtimalle kilo vermeye çalışan kişilerin bir öğünü keserek daha az yemeye çalışmasından kaynaklandığını belirtiyor. Geç saatlerde, protein ve lif açısından zengin bir kahvaltı yapmak genel olarak iyi bir fikir ancak pratikte herkes için mümkün olmayabilir. Kahvaltıyı sık sık atlıyorsanız da endişelenmeyin, diyor Collins – sadece diğer öğünlerinizde besin açısından dengeyi sağladığınızdan emin olun ve açlığı bastırmak için günün ilerleyen saatlerinde aşırı yemeyin. “Belki de brunch kavramında bir doğruluk payı vardır” diyor. Sonuçta geç saatlerde yapılan tuzlu bir kahvaltı ile brunch arasındaki fark gerçekten ne kadar büyük?
BU İÇERİK İLK OLARAK BRITISH GQ WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
