Film hakkında bilmemiz gerekenlere spoiler vermeden göz atarak başlıyorum.
Öncelikle Dune aynı isimli kitaptan uyarlama bir film. 6 kitaptan oluşan serinin ilki 1965’te piyasaya çıktı. ABD’li yazar Frank Herbert’in üç kitabın ardından ölümü üzerine bilim kurgu serisini oğlu devraldı. Son kitabın 1984’te yayımlanmasının ardından David Lynch tarafından aynı yıl beyaz perdeye uyarlandı. Hatta 1984 versiyonunda Sting oynuyor. Bu yıl vizyona giren versiyon bölüm, Blade Runner 2049, Arrival ve Incendies gibi filmlerden tanıdığımız Denis Villeneuve’ün yönettiği Dune: Çöl Gezegeni. Bu arada 1984’teki Dune için David Fynch’in en az sevilen filmi demek mümkün. Ama kitap öyle değil. Gelmiş geçmiş en başarılı bilim kurgu örneklerinden biri olarak gösterilen seryi ünlü yazar Arthur C. Clarke “Yüzüklerin Efendisi ile yarışabilecek tek seri” olarak tanımlıyor.
Kitapta da filmde göreceğimiz üzere İslam’a atıflar var. Kum solucanlarına Arapça Shai-Hulud ve imparatorlarına padişah denmesi İslam-Arap kültürünü yansıtıyor. Dune'daki siyasi ve felsefi alt metinleri çözmek bambaşka bir yazı konusu olabilir.
Dune’un İngilizce kelime anlamı kum tepeciği. Afişten ve fragmanlardan da gördüğümüz üzere film, bir çöl olan Arrakis gezegeninde 10191 yılında geçiyor. Arrakis’te bulunan baharat uğruna ırkların savaşını izliyoruz. Nedeni de baharatın ömrü uzatması ve hem geçmiş hem geleceğe dair sezi yeteneği kazandırması. Baharatla haşır neşir olanların gözleri maviye dönüşüyor.
Soludukları havada ve yedikleri yiyeceklerde sürekli olarak baharata maruz kalmaları nedeniyle -fragmanda Zendaya’nın karakterinden hatırlayabilirsiniz- Fremen halkının parlak mavi gözleri dikkat çekiyor. Arrakis’te bulunan halk, baharat için gelen insanlar tarafından sömürülüyor. Bu sömürenlerden birisi de Timothée Chalamet’nin canlandırdığı Paul’un ailesi yani Atreides Hanedanı. Rüyalar gören ve veliaht olan Paul’un yolu Atreides’e düşüyor ve orada bir nevi başka bir boyuta geçiyor. Daha fazla bilgi spoiler'a girer.
Ne Umduk?
Dune’dan beklentiler ilk andan beri çok büyüktü. Gerek pandemi nedeniyle sürekli ertelenmesi, gerek oyuncu kadrosu, iyi bir bilim kurgu hasreti derken türün takipçileri için heyecan yükseliyor. Timothée Chalamet, Zendaya, Jason Mamoa ve Javier Bardem’in dışında Josh Brolin, Oscar Isaac ve Dave Bautista gibi bir kadro Denis Villeneuve gibi bir yönetmenle buluşuyor.
Dune’e karşı bir önyargının da olduğunu söylemek gerek. Nitekim 1984’teki Dune kitapla kıyaslandığında başarısız bulunmuştu. Görsellerin geçtiğimiz aylarda internete düşmesiyle ve ardından uzun fragmanıyla heyecan taze tutuldu. 2021’e ertelenmesiyle de beklediğimiz bir şeye daha geç kavuşacağımız hissi galiba yükselen beklentiye hizmet etti.
Uyarlanması çok zor bir film olduğunun farkındayız çünkü Game of Thrones’ta birkaç hanedan bile kafamızı karıştırırken şimdi işin içine koca bir evren giriyor.
Ne Bulduk?
Filmi izlerken olay örgüsünü ve karakterleri anlamakta zorlanmak oldukça normal. Yaklaşık üç saatlik film hiç tıkanmıyor. Nabız çok hızlı bir şekilde yükselip izleyiciyi bazı dingin sahnelerden sonra şaşırtıyor. Neler olduğunu anlamamız için aksiyon sahnelerinin dışında oldukça detaylı bir anlatım söz konusu.
Timothée Chalamet’nin oyunculuğu yine gayet doyurucu. Zendaya ise tahminimizden filmde çok daha az yer alıyor.
Dune çoklu evren, bilim kurgu ve karışık bir olay örgüsü sevenler için mükemmel! Kitapta işlenen felsefi yönünün filmde ağır bastığını söyleyemeyiz. Filmin bir diğer başarısı da, izledikten sonra hemen devamını görme isteğini uyandırabilmesi.
