Sosyal medya detoksu, sosyal medya molası, sosyal medya kaçışı… Adına ne dersek diyelim. Kafa yorulan konuda filmler kitaplar art arda geliyor. Özellikle The Social Dilemma belgeselinin soğuk duş etkisi kuvvetliydi. Ne Seninle Ne de Sensiz: Sosyal Medya yazısında, durumu özetlemiştik. Ama bilmek ayrı uygulamak apayrı.
Pandeminin birinci yılını doldurmaya çok yaklaştığı şu günlerde bunalmışlık hissi bazen ağır basıyor. Sosyal canlılar olduğumuz için bu süreçten bunalmadan çıkmak pek tabii mümkün değil. Uzun süredir insanlık olarak sosyal hayatımız sekteye uğruyor ve evimizde, elimizde olan sosyal medya aygıtlarına sarılıyoruz. Instagram’da fahiş fiyattan satılan hayatlar, Twitter’daki derin depresyon, çiçeği burnunda Clubhouse’taki bitmeyen tartışmalar… Tüm bunlardan arınıp en azından bir süreliğine nefes almak için deneyip uyguladığım birkaç öneriyi paylaşmak istedim.
Taşınabilir Temizlik
Eğer bu süreçte gün içinde sürekli evden çıkıyorsanız ve sosyal medyaya ulaşabileceğiniz birden fazla cihaza sahipseniz çok etkili bir yöntem biliyorum. Yanınızda taşıdığınız cihazlardan sosyal medya uygulamalarını silmek! Radikal bir karar gibi görünebilir. Fakat gün içerisinde dışarıda takip edeceğiniz tüm sosyal medya dolaşımlarını eve döndüğünüz zamana ertelemiş oluyor, bir bakıma 2010’lu yılların başlarına dönmüş oluyorsunuz.
Geçici Dondurma
Sosyal medya hesaplarını dondurup uzun bir süre açmama kararı aldıktan sonra anksiyete yapıp arkadaşlarının hesaplarından tekrar sosyal medya uygulamalarına erişmeye çalışan insanlar tanıyorum. Eğer siz de sosyal medya hesaplarınızı dondurunca aklım kalır diye tereddüt ediyorsanız kendinize bir deneme süresi verebilirsiniz. Örneğin 3 gün tüm hesaplarınızı kapatıp gün içerisindeki davranışlarınızı rahatlıkla gözleyebilirsiniz. Kendinize “uzun süre geri dönmeme” şartı koymamış olacağınız için bu testi mental olarak rahatlıkla uygulayabilirsiniz.
Ekranları Ayırmak
Evlerimizde artık birden fazla ekran var. Akıllı saat, televizyon, telefon, tablet, oyun konsolları… Bir evde tüm ekranlardan farklı farklı görüntülerin hareket etmesi, farklı sesler çıkması bir süre sonra baş ağrıtabiliyor. Bunun yerine ekranları aynı anda değil de teker teker çalıştırmak mantıklı bir opsiyon olabilir. Oyun oynarken Whatsapp’ta yazışmak, aynı anda televizyondan dizi izlemek, göz ucuyla tabletten gelen Instagram bildirimlerini kontrol etmek, ufacık bir arada göz dinlendirmek yerine Twitter’da en son kaldığın tweetten itibaren tweetleri teker teker okumak. Sizce de yorucu değil mi?
Takip Edilenler Filtresi
Sosyal medya mecralarında ne kadar çok hesabı takip ediyorsanız, bu durum sizin uygulamaların içine o kadar hapsolmanızı sağlıyor. Yeterli bir süre ayırarak takip ettiğiniz hesaplarda bir arınma yoluna gidebilirsiniz. Instagram özelinde konuşursak, en az etkileşimde bulunduğunuz hesapları listeleyen bir özellik mevcut. Yapacağınız bu arınma hamlesi, Instagram keşfet musluğunun da vanalarını kısacaktır. Twitter’da da takip ettiğiniz hesap sayısını azaltmak, bazı gündemlerden bihaber olmanıza sebep olacaktır. Bazen az bilmek huzur verici olabilir.
Kulaklıkları Evde Bırakmak
En zorunu, yapılabilmesi en az mümkün olanı en sona sakladım. Evden çıkarken telefonu yanımıza almak nasıl bir ihtiyaç haline geldiyse kulaklıklar da bu ihtiyacın en önemli aparatları konumunda. Gördüğüm ve yaşadığım kadarıyla evin dışındaki hayatta kulaklıklar, sosyal medyada bizi videodan videoya atlatabiliyor. Toplu ortamda sesli bir şekilde video izlemek gibi bir nezaketsizliği yapmayacağınıza göre kulaklık takmamak, dışarıda bizi Whatsapp’tan gelen ses kayıtlarından, Twitter ve Instagram, Youtube akışındaki videolardan ve Club House kanallarından koruyacaktır.
Bonus: Veda
Tüm bu saydığım maddeler sosyal medyanın girdabından biraz da olsa uzak durabilmek içindi. Fakat gerçekten kopma noktasına geldiyseniz, artık olmuyor, ya da en azından pandemi bitene kadar hayatımda sosyal medyaya yer vermek istemiyorum diyorsanız, unutmayalım: Sosyal medyadan uzak durduğunuz süre boyunca çok da büyük şeyler kaçırmış olmuyorsunuz. Bu konuda biraz daha cesaretlenmek istiyorsanız konuyu yıllar önce işleyen ve tüm konuşmalarında geçerli sebepleri tek tek anlatan Jaron Lanier’ın Ten Arguments for Deleting Social Media Accounts kitabını okuyabilirsiniz.
Sosyal medyasız hayatlar vardır!
Ekran Süresini Azaltmanın 6 Yolu yazısını buradan okuyabilirsiniz.