İnsanlar daha iyi ve güçlü hissetmek için Cro-Magnon çağına geri dönüp “etobur diyetini” mi benimsemeli? Şehir süpermarketlerinin egzotik meyveler, bitki bazlı sütler ve antik tahıllarla dolup taştığı bir dönemde, yeni bir beslenme trendi tahıllara karşı çıkıyor: etobur diyeti. Takipçileri bunu, insanların hayatta kalmak için vahşi hayvanları avlayıp etlerini yedikleri “gerçek insan doğasına” bir dönüş olarak görüyor. Adından da anlaşılacağı gibi sadece ete dayalı olan bu diyeti savunanlar, ilkel ihtiyaçlarımızı çağrıştırıyor ve tüm modern etkilerden arınmış bir varlık imajını idealize ediyor.
Ancak tarih öncesi insanın yaşam tarzını bugünküyle gerçekten karşılaştırabilir miyiz? Çağdaş beslenme uzmanları tarafından savunulan dengeli diyetlerden çok uzak olan etobur diyet, bitkilerden, liflerden ve karbonhidratlardan yoksun bir günlük yaşamda sadece et, balık, yumurta ve süt ürünlerinin yol arkadaşı olduğu orijinal refaha giden bir yol olarak sunuluyor. Bu, meyve-sebze yiyen ve yumurta ya da süt ürünleri tüketmeyen Cro-Magnonların diyetinden oldukça farklı.
Bu diyet modern hastalıklara bir yanıt olarak görülüyor: kronik iltihaplanma, eklem ağrısı, ruh hali bozuklukları vb... Bu diyeti savunmak için yükselen sesler inançtan yoksun değil. Yine de bu etobur diyet, bilimin potansiyel erdemlerini doğrulamakta zorlanması nedeniyle bir endişe kaynağı yaratıyor. Atalara ait olduğu varsayılan bu beslenme biçimine kendini kaptıran 21. yüzyıl insanı, unutulmuş bir denge için gerçekten çabalayabilir mi, yoksa saflık, güç ve erkeklik arayışı adına sağlığını feda etme riskine mi girer?
Karnivor (Carnivore) ya da etbour diyeti, yalnızca hayvansal ürünlerin tüketimine dayanan basit ama radikal bir diyettir. Bu, uygulayıcılarının çoğunlukla et, balık, yumurta ve süt ürünleri yediği anlamına gelir. Meyve, sebze, tahıl veya diğer bitki bazlı ürünler tüketilmez. Bu ölçüsüz yaklaşım sadece lif ve karbonhidratları değil, aynı zamanda daha dengeli bir diyette bitkilerden elde edilecek çok çeşitli temel besin maddelerini de dışlar.
Tamamen modası geçmiş gibi görünen bu akımın çağdaş savunucuları da var. Bir doktor ve eski bir atlet olan Dr. Shawn Baker, sindirim sistemlerimizin hayvansal ürünler açısından zengin bir diyetle gelişmek üzere evrimleştiğini savunarak bu diyeti köklerimize dönüş olarak teorize ediyor. Etobur diyet, tartışma konusu olan Kanadalı psikolog Jordan Peterson ve kızı Mikhaila Peterson sayesinde görünürlük kazandı ve bu diyetin tanınmış sözcüleri haline geldiler. Artrit ve depresyon gibi kronik hastalıklardan muzdarip olan bu kişiler, bu diyetle beklenmedik bir rahatlama bulduklarını ve büyük ölçüde ağrı ve zihinsel yorgunluktan kurtulduklarını iddia ediyorlar.
Günümüzün sosyal ağları gerçeküstü sahnelerle dolu: az pişmiş biftek ve kızarmış yumurta ile dolup taşan tabakları gösteren influencer'lar… Hatta bazıları atıştırmak için tereyağı kalıplarını ısırıyor. Bildirdikleri faydalar arasında enerji artışı, kilo kaybı ve daha güçlü bir bağışıklık sistemi var. Bununla birlikte, bu referanslar anekdot niteliğinde ve bu iddiaları tartışmasız bir şekilde destekleyecek büyük ölçekli klinik çalışmalar bulunmamakta.
Etobur diyeti, enflamatuar ve zihinsel hastalıkları yönetme, kas kütlesini optimize etme ve hatta hızlı kilo verme üzerindeki sözde etkileri nedeniyle cazip gözüküyor. Bazı uygulayıcıları ayrıca diyetin basitliği ile ilişkilendirdikleri faydalar olarak iltihaplanmanın azaldığını, enerjinin arttığını ve konsantrasyonun iyileştiğini söylüyor. Tüm karbonhidrat kaynaklarını ortadan kaldıran etobur diyet, vücudun enerji için yağ yaktığı metabolik bir durum olan ketozis ilkelerine yaklaşıyor. Ancak ketojenik diyetler bazı düşük glisemik indeksli sebzeleri içerirken, etobur diyeti sadece et gıdalarını muhafaza ederek bu fikri en uç noktaya taşıyor.
Teorik olarak, karbonhidratların tamamen yokluğu, insülin üretiminin azalması ve kan şekeri seviyelerinin dengelenmesi yoluyla ruh hali ve iltihaplanma üzerinde faydalı etkilere sahip olacaktır. Ancak tüm bunlar şimdilik kişisel tanıklıklara ve sınırlı sayıda araştırmaya dayanıyor. Kısacası, bu faydaların evrensel mi yoksa belirli bireylerin metabolizmalarıyla mı sınırlı olduğunu bilmek zor.
Öte yandan, Cro-Magnon insanının varsayılan diyeti tamamen farklıydı. Cro-Magnon insanı bir avcı-toplayıcıydı ve nadir bulunan hayvansal proteinleri avlarından elde ediyor, bunları da doğada bulduğu bitki ve meyvelerle destekliyordu - modern etobur diyetinden çok farklı bir denge. Dahası, modern insanların aynı yaşam tarzını sürdürmediğini hatırlamak önemli. Fiziksel aktivite, keşif veya hayatta kalma ihtiyacı açısından daha yavaş geçen günlerimiz, yağ birikimini teşvik ediyor ve metabolizmamızı yavaşlatıyor. Son olarak, o insanların ortalama yaşam süreleri bizimkinden çok daha düşüktü ve bu, aşırı beslenme uygulamalarına geri dönüşün uygunluğunu sorgulayan önemli bir gerçek. Kısacası, etobur diyetin atalarımızdan kalma bir yaşam biçimini yeniden keşfetmekten çok, gerçeklikten çok kopuk olduğu düşünülen dijital dünyaya yanıt olarak basit bir ideal inşa ettiği söylenebilir.
Etobur diyet önemli sağlık riskleri taşıyor ve birçok beslenme uzmanı bu tür kısıtlayıcı bir diyetin uzun vadede zararlı etkileri olabileceği konusunda uyarıda bulunuyor. İşte bu aşırı diyetle en sık ilişkilendirilen risklerden bazıları:
1.Beslenme eksiklikleri: Beslenmemizi yalnızca hayvansal ürünlerle sınırlandırmak, vücudu yalnızca bitkilerin sağladığı C vitamini gibi temel vitamin, mineral ve antioksidanlardan mahrum bırakır. Bu eksiklik bağışıklık sistemini zayıflatabilir, cilde zarar verebilir ve %100 et diyetinde lif bulunmadığı için bağırsak sağlığını tehlikeye atabilir.
2.Kötü kardiyovasküler sağlık: Doymuş yağ ve kolesterol oranı yüksek diyetler kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Bazı araştırmacılar hayvansal yağların çok tehlikeli olmayabileceğini öne sürse de, mevcut kanıtlar aşırı doymuş yağların kötü kolesterolün (LDL) artmasına katkıda bulunabileceğini ve kalp hastalığı riskini artırabileceğini gösteriyor.
3.Metabolik rahatsızlıklar: Karbonhidratların tamamen yokluğu metabolizmayı etkileyebilir ve insülin üretimini bozabilir, bu da enerji dengesizliğine yol açabilir. Zamanla bu diyet, yüksek miktarda hayvansal protein alımı nedeniyle zaten zorlanan böbrekleri de zorlayabilir.
4.Olumsuz psikolojik etki: Fizyolojik risklerin yanı sıra, etobur diyet psikolojik refahı da etkileyebilir. Et dışındaki tüm gıdaları dışlayan bu diyet, çeşitliliği sınırlar ve yiyeceklerle sağlıksız bir ilişki kurulmasına yol açabilir. Bazı durumlarda, bu tür ciddi kısıtlamalar yeme bozukluğu riskinin artmasıyla ilişkilendirilebilir.
Baylor Scott & White Health'e göre, bu diyetin uzun vadeli faydaları güvenilir bilimsel çalışmalarla kanıtlanmamıştır. Bu tür bir diyet, belirli ihtiyaçları veya patolojileri olan kişiler için geçici olarak uygun olsa da, dengeli bir beslenme için gerekli besin temelini sağlamaz. Ayrıca beslenme uzmanları, etobur diyetin inflamasyon ve ruh halini yönetmek gibi varsayılan faydalarının genellikle daha az kısıtlayıcı ve daha bilimsel olarak belgelenmiş diğer diyetlerle elde edilebileceğine inanıyor.
Etobur diyet, uygulayıcılarına bazı kronik hastalıklar için potansiyel bir çözüm sunması, aynı zamanda konformist olmayan cesur doğası nedeniyle gündemde. Bununla birlikte, köklerimize dönüşün cazibesinin ardında önemli riskler yatıyor. Sağlam bilimsel kanıtların yokluğunda, bu diyete başlamak uzun vadeli sağlık riskleri taşıyan riskli bir deney gibi duruyor. Doğru dengeyi bulmak için protein açısından zengin ve lif içeren bir diyet uygulamak kuşkusuz daha iyi olacaktır. Ve biz bunu zaten biliyoruz…
NOT: Doktorunuza danışmadan herhangi bir diyet çeşidini uygulamayın.
BU İÇERİK İLK OLARAK GQ FRANCE WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞTIR.
